Τηλεόραση 3D, Υπάρχουν κίνδυνοι κατόπιν μακροχρόνιας θέασης;

3D TV, το τσουνάμι της τρισδιάστατης τηλεόρασης είναι εδώ και κατακλύζει τα Ελληνικά καταστήματα ηλεκτρονικών. Εμπειρίες κινηματογράφου στο σαλόνι του σπιτιού μας και μια νέα αγορά που αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς. Επανάσταση παρόμοια ίσως με αυτή του Full HD. Πόσο όμως ασφαλής είναι η θέαση 3D περιεχομένου. Εταιρείες όπως η Samsung έχουν εκδώσει οδηγίες για το τι θα πρέπει να προσέχουμε.

Στην πρόσφατη έκθεση dte 2010, στο περίπτερο του Techblog, είχαμε μια τηλεόραση 3D της LG και η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εσάς, είχατε μείνει με το στόμα ανοιχτό. Συνάντησα όμως και κόσμο που ήταν επιφυλακτικός με τη νέα αυτή τεχνολογία, όπως τον Βιοτεχνολόγο κ. Αθανάσιο Κούλη ο οποίος μου ανέπτυξε τις ανησυχίες του για το 3D. Άρθρο του κ. Κούλη, φιλοξενούμε σήμερα στο Techblog.

Αθήνα, 30 Μαΐου 2010
Αθανάσιος Κούλης
B.Sc. Biotechnology (’95 University College London)

Πρόσφατα δοκίμασα να κοιτάξω 3 λεπτά την νέα 3D τηλεόραση της LG στην 6η Έκθεση Ψηφιακής Τεχνολογίας dte 2010 και συνειδητοποίησα το πόσο περίεργα ένιωθα για τα πρώτα 30 δευτερόλεπτα αφού είχα βγάλει τα 3D γυαλιά. Έχω ευαίσθητα μάτια, με μυωπία και εργάζομαι καθημερινά περίπου 6 με 8 ώρες στον υπολογιστή. Ήμουν από τους λίγους Έλληνες που δεν είχαν δει τότε το Avatar 3D.

Μετά από αυτήν την εμπειρία στην dte έψαξα να βρω πληροφορίες για το μέλλον της 3D τηλεόρασης και βεβαίως να δω εάν κρύβει και κάποιους κινδύνους. Επισκέφτηκα το ATHENS VIDEO ART FESTIVAL (AVAF) στο Γκάζι. Εκεί δοκίμασα την νέα 3D τηλεόραση της Samsung και κοίταξα επί 5 λεπτά την νέα ταινία Monsters vs. Aliens 3D. Μου άρεσε πολύ, εθιστικά πολύ αλλά πάλι είχα μια μικρή ζαλάδα, αυτήν την φορά τουλάχιστον για ένα λεπτό μετά. Με αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να σας ενημερώσω το τι βρήκα.

Η Samsung μας ενημερώνει σχετικά για το νέο της προϊόν:
1. Μερικοί θεατές μπορεί να πάθουν επιληπτική κρίση εάν η ταινία η το παιχνίδι που παίζουν έχει ειδικό φωτισμό ή αναβοσβήνουν οι εικόνες (flashing images). Εάν έχετε προσωπικό παρελθόν με αυτήν την ασθένεια ή υπάρχει στην οικογένειά σας τότε πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
2. Εάν αισθανθείτε ένα από τα παρακάτω συμπτώματα, σταματήστε αμέσως να κοιτάτε την οθόνη σας και επικοινωνήστε με έναν ειδικό: a) αλλαγή όρασης, b) αίσθημα ελαφράδας στο κεφάλι, d) ζαλάδα, e) ακούσιες κινήσεις των ματιών ή των μυών, f) σύγχυση, g) ναυτία, h) αναισθησία(?), i) σπασμούς, j) κράμπες, k) αποπροσανατολισμός. Οι γονείς πρέπει να παρακολουθούν και να ρωτούν τα παιδιά τους για αυτά τα συμπτώματα ιδίως επειδή τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιο πιθανόν(!) να έχουν αυτά τα συμπτώματα αντί οι ενήλικες.
3) Να κοιτάτε 3D μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες με διάρκεια, κούραση στα μάτια και μειωμένη αίσθηση σωματικής ισορροπίας. Συνιστούμε να κάνετε συχνά διαλλείματα για την μείωση αυτών των παρενεργειών. Εάν έχετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, διακόψετε αμέσως την χρήση της τηλεόρασης και μην τη ξαναχρησιμοποιήσετε ως που έχουν περάσει τα συμπτώματα.
4) Σας συμβουλεύουμε να μην κοιτάτε 3D εάν ήσαστε σε κακιά σωματική κατάσταση, χρειάζεστε ύπνο ή έχετε πιεί αλκοόλ.
5) Να κοιτάτε τηλεόραση από πολύ κοντά μακροπρόθεσμα μπορεί να χαλάσει την όρασή σας. Η ιδανική απόσταση είναι τουλάχιστον 3 φορές το ύψος της οθόνης. Σας προτείνουμε τα μάτια σας να είναι στο ίδιο ύψος με την τηλεόραση.
6) Να κοιτάτε TV φορώντας 3D Active Glasses για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο ή κούραση. Εάν έχετε πονοκέφαλο, κούραση ή ζαλάδα σταματήστε να κοιτάτε TV και ξεκουραστείτε.
7) Μην χρησιμοποιείτε τα 3D Active Glasses για κανένα άλλο λόγο εκτός για να κοιτάτε 3D τηλεόραση. Να φοράτε τα 3D Active Glasses για οποιοδήποτε άλλο λόγο (πχ. ως γενικά γυαλιά, γυαλιά του ήλιου, προστατευτικά γυαλιά κτλ.) μπορεί να σας κάνει σωματικά κακό ή να χαλάσει την όρασή σας(?).
8 ) Να κοιτάει κανείς 3D μπορεί να δημιουργήσει αποπροσανατολισμό για μερικούς θεατές. ΜΗΝ ΒΑΛΕΤΕ την οθόνη κοντά σε σκάλες, καλώδια, μπαλκόνια ή άλλα αντικείμενα τα οποία μπορούν να σας τραυματίσουν.

Ως ενήλικας καταλαβαίνω από αυτές της πληροφορίες πως πρέπει να προσέχω και ιδίως να ελέγχω τον εαυτό μου. Είμαι καλά, χρειάζομαι παύση; Μου ειπώθηκε στο AVAF πως οι εγκυμονούσες ΔΕΝ επιτρέπετε να κοιτάνε 3D. Από τους φίλους μου που είδαν το Avatar 3D το 15% περιέγραψε συμπτώματα ίδια όπως αυτά που περιγράφει η Samsung. Υπήρξαν άτομα που ξέρασαν, ή απλώς έφυγαν από την προβολή. Προσωπικά πιστεύω ο κάθε ενήλικας κάνει τις δικές του επιλογές με την μέγιστη ποσότητα πληροφοριών. Αλλά και εδώ είναι το μεγάλο «αλλά» όταν φτάσουν αυτές οι τηλεοράσεις μαζικά(;) στα σπίτια μας, τότε θα αρχίσουν να επηρεάζουν τα μικρά παιδιά. Αυτό νομίζω είναι ο πραγματικός κίνδυνος. Ο εγκέφαλος των παιδιών τουλάχιστον ως τα 21 έτη είναι σε ανάπτυξη και ο δικός μου φόβος είναι τι θα γίνει με την όραση αυτών των παιδιών που δεν ξέρουν εύκολα να πουν όχι σε κάτι που τους αρέσει πολύ παρόλο που μπορεί να τους κάνει μακροπρόθεσμα ζημιά. Εδώ είναι το «μπορεί» διότι όπως έχει δείξει η επιστήμη πιο πρόσφατα το μυαλό έχει την ικανότητα να αναδιοργανώνετε εφόσον υπάρχει ανάγκη να καλύψει «κενά» (neuroplasticity). Αυτό είναι τώρα πια αποδεδειγμένο σε σύγκριση με την πιο παλαιωμένη εικόνα του εγκέφαλου όπου λεγόταν «αν χαλάσει κάτι τότε το χάνεις για πάντα (localization)».

Ο δεύτερος τομέας που κανείς πρέπει να συλλογιστεί προτού αγοράσει μια τέτοια ΤV είναι το κατά πόσο είναι πρόθυμος να διακινδυνέψει τη ψυχολογία του παιδιού του και τη δικιά του. Η όραση στην ανάπτυξη της ψυχολογίας του παιδιού επηρεάζει την εικόνα που έχει το παιδί για των εαυτό του και τον έξω κόσμο. Εάν επιτρέπει στο παιδί να κοιτάει πολλές ώρες 3D (πιο είναι το σωστό όριο;) μπορεί ίσως το παιδί να πάθει κατάθλιψη ή άλλη ψυχολογική ασθένεια. Και ο ενήλικας μπορεί να έχει βλαβερές ψυχολογικές παρενέργειες διότι η όραση, όπως και οι άλλες αισθήσεις είναι συνδεδεμένες με την ψυχολογία μας. Επειδή η συνέπειες της «δυσλειτουργικής» χρήσης μπορεί να είναι πολύ ήπιες βραχυπρόθεσμα πως μπορούμε να ορίσουμε ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να απολαμβάνουμε αυτήν τη νέα τεχνολογία και να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα για να προστατευτούμε;

Σε αυτό το άρθρο χρησιμοποιώ άμεση γλώσσα για να προκαλέσω την αφύπνιση του αισθήματος της προσωπικής ευθύνης και την ανάγκη για περισσότερη έρευνα στις μακροχρόνιες συνέπειες της 3D τηλεόρασης. Προσωπικά σε γενικές γραμμές πιστεύω στο παν μέτρων άριστον και επίσης πως κάθε νέα εξέλιξη φέρνει καινούργιες ευκαιρίες στην ανάπτυξη του ανθρώπου και γι αυτό δεν προτείνω καθόλου την απαγόρευση των νέων τηλεοράσεων αλλά την πλήρη ενημέρωση.