Space News Report – 01.06.2011

Με την επιστροφή του Endeavour το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων πλησιάζει όλο και περισσότερο στο τέλος του, αλλά η NASA ίσως «νεκραναστήσει» το ακυρωμένο Orion. Παράλληλα φαίνεται πως υπάρχει άφθονο νερό στη Σελήνη, αλλά και παράξενοι, αδέσποτοι πλανήτες στο Γαλαξία, ενώ μια νέα αποστολή θα φέρει στη Γη δείγμα εδάφους από αστεροειδή.

————————————————————————————————————————————

Το Endeavour αποσπάται από τον Διαστημικό Σταθμό στις 29 Μαΐου και περιφέρεται γύρω του προτού απομακρυνθεί.

“Τίτλοι τέλους” για το Endeavour
Σήμερα το πρωί αναμενόταν η επιστροφή του Endeavour, το οποίο είχε εκτοξευτεί στις 16 Μαΐου με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στο πλαίσιο της STS-134, της προτελευταίας πτήσης του διαστημικού προγράμματος. Την Τρίτη το σκάφος αποσυνδέθηκε με επιτυχία από τον ISS, ενώ βρισκόταν 350 χλμ πάνω από την Λα Πας, πρωτεύουσα της Βολιβίας. Όταν οι τροχοί του διαστημοπλοίου αγγίξουν το έδαφος, το Endeavour θα τερματίσει «ευδοκίμως» την καριέρα του έχοντας εκτοξευτεί συνολικά 25 φορές από το 1992. Στο εξαμελές πλήρωμα των αστροναυτών συμπεριλαμβανόταν και ο Ιταλός Roberto Vittori, ενώ το Endeavour μετέφερε μια πολύ σημαντική πειραματική διάταξη με την οποία θα ερευνηθεί η προέλευση του σύμπαντος. Συγκεκριμένα, το διαστημικό λεωφορείο μετέφερε στον ISS την πειραματική διάταξη Μαγνητικός Φασματογράφος Άλφα-2 στον ISS η οποία θα παραμείνει εκεί ερευνώντας το σύμπαν για ίχνη σκοτεινής ύλης και αντιύλης όλη την επόμενη δεκαετία. Στη διάρκεια της 16ήμερης αποστολής πραγματοποιήθηκαν και τέσσερις διαστημικοί περίπατοι. Το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων θα τερματιστεί οριστικά –εκτός απροόπτου- τον επόμενο μήνα, όταν το Atlantis θα εκτοξευτεί κι αυτό για τελευταία φορά με κατεύθυνση τον ISS. Μέσα στα τριάντα χρόνια του προγράμματος, τα διαστημικά λεωφορεία πραγματοποίησαν 133 πτήσεις και συνδέθηκαν 43 φορές με τον ISS αλλά και το ρωσικό σταθμό Mir. Από τα πέντε που κατασκευάστηκαν συνολικά, τα δυο καταστράφηκαν στη διάρκεια πτήσεων (το Challenger το 1986 και το Columbia το 2003) παρασύροντας στο θάνατο 14 αστροναύτες. Ο σχεδιασμός του σκάφους είχε οριστικοποιηθεί το 1972 αλλά η πρώτη εκτόξευση έγινε το 1981.

————————————————————————————————————————————

Animation που δείχνει το Orion να συνδέεται με τον Διαστημικό Σταθμό.

Η επιστροφή του Ωρίωνα
Όταν το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων τερματιστεί, η Αμερική θα μείνει για πρώτη φορά στην ιστορία χωρίς δικό της μέσο μεταφοράς ανθρώπων σε τροχιά. Έτσι, ως το 2015 τουλάχιστον, θα πρέπει να επαφίεται στις ρωσικές κάψουλες Soyuz για μετάβαση αστροναυτών στον ISS με κόστος $51 εκατ. το κάθε «εισιτήριο». Στις 25 η NASA ανακοίνωσε μια απόφαση η οποία ίσως αποδειχθεί κρίσιμης σημασίας για το μέλλον του αμερικανικού επανδρωμένου προγράμματος. Ο Charles Bolden, διοικητής της NASA, δήλωσε πως η αεροδιαστημική υπηρεσία θα αναπτύξει ένα νέο επανδρωμένο διαστημόπλοιο ικανό να πραγματοποιεί πτήσεις προς τη Σελήνη ή τον Άρη. Το σκάφος, γνωστό ως MPCV (Multi-Purpose Crew Vehicle – Πολυχρηστικό Επανδρωμένο Σκάφος) θα βασίζεται στα σχέδια της κάψουλας Orion –του προγράμματος Constellation που ακυρώθηκε το 2009. Με βάση αυτή την απόφαση, η NASA θα παραχωρήσει την μεταφορά πληρωμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) σε ιδιώτες που αναπτύσσουν κάψουλες (πχ τη Dragon της SpaceX) ενώ θα επικεντρώσει τις προσπάθειες στην επανδρωμένη εξερεύνηση του διαστήματος. Το διαστημόπλοιο θα μπορεί να μεταφέρει 4 αστροναύτες σε αποστολές 21 ημερών και θα προσθαλασσώνεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, στα ανοιχτά της Καλιφόρνιας. Η «νεκρανάσταση» του Orion ήταν ίσως αναμενόμενη απόφαση, αφού σχεδόν $ 5 δισεκ. είχαν ήδη επενδυθεί στο πρόγραμμα (που ξεκίνησε το 2004) ενώ ήταν σαφές ότι, αν η Αμερική θέλει να προχωρήσει σε επανδρωμένες πτήσεις στη Σελήνη και στον Άρη μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες, θα πρέπει να διαθέτει κάτι πιο εξελιγμένο από απλές επιβατηγές κάψουλες.

————————————————————————————————————————————

Οι αστροναύτες του Apollo 17 Jack Schmitt και Gene Cernan περπατούν και… τραγουδούν στη Σελήνη (Δεκέμβριος 1972).

Το εσωτερικό της Σελήνης είναι… μουσκίδι!
Το μέλλον του αμερικανικού επανδρωμένου διαστημικού προγράμματος μπορεί να είναι ακόμα ρευστό, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί εδώ και δεκαετίες επανδρωμένων πτήσεων δεν παύουν να εκπλήσσουν. Μελετώντας πετρώματα που είχαν φέρει οι Αμερικανοί αστροναύτες από τη Σελήνη πριν σχεδόν σαράντα χρόνια, οι επιστήμονες έκαναν μια εξαιρετικά σημαντική ανακάλυψη: το εσωτερικό της Σελήνης είναι «μούσκεμα» -δηλαδή διαθέτει νερό τουλάχιστον όσο κι ο ανώτερος μανδύας της Γης! Η ανακάλυψη προήλθε από τη μελέτη τμημάτων σεληνιακού μάγματος που είχαν εκτιναχθεί στην επιφάνεια από ηφαιστειακές εκρήξεις. Σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία δημιουργίας της Σελήνης (σύγκρουση της αρχέγονης Γης με ένα άλλο ουράνιο σώμα στο μέγεθος του Άρη και απόσπαση της Σελήνης) δεν υπήρχαν περιθώρια για ύπαρξη νερού στο εσωτερικό του Φεγγαριού. Τα τμήματα του σεληνιακού μάγματος από τα οποία προήλθε η κοσμοϊστορική αυτή ανακάλυψη, προέρχονται από πετρώματα που είχαν φέρει στη Γη το 1972 οι αστροναύτες του Apollo 17. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές ανέλυσαν τμήματα που ονομάζονται έγκλειστα τήξης, δηλαδή μικροσκοπικούς βώλους σεληνιακού μάγματος, έγκλειστους μέσα σε στερεούς κρυστάλλους. Οι κρύσταλλοι εμπόδισαν το νερό του μάγματος να εξατμιστεί διατηρώντας το υπογείως. Αντίστοιχα έγκλειστα είχαν ανακαλυφθεί και παλιότερα σε σεληνιακά πετρώματα αλλά μέχρι σήμερα κανείς δεν είχε καταφέρει να μετρήσει το νερό που περιείχαν. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 615-1410 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο) εκατονταπλάσιο από αυτό που υποδήλωναν παλιότερες μελέτες του σεληνιακού μάγματος.

————————————————————————————————————————————

Ο πρωτότυπος τρόπος με τον οποίο το OSIRIS-Rex θα συλλέξει δείγμα από τον αστεροειδή.

Με τον Όσιρη στους αστεροειδείς
Και τα σχέδια για μη επανδρωμένες εξερευνητικές αποστολές συνεχίζονται. Στις 25 Μαΐου η NASA ανακοίνωσε ότι θα εκτοξεύσει ένα ρομποτικό βολιστήρα με την ονομασία OSIRIS-REx ο οποίος θα πραγματοποιήσει δειγματοληψία από την επιφάνεια ενός αστεροειδούς και θα φέρει πίσω στη Γη το δείγμα μετά από επτά χρόνια. Στόχος θα είναι ένας ανθρακούχος αστεροειδής ενώ τα δείγματα θα συλλεγούν με… αεροβόλο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένας τέτοιος αστεροειδής φιλοξενεί και οργανικά μόρια, τους δομικούς λίθους από τους οποίους ξεκίνησε η ζωή στη Γη. Το OSIRIS-REx (Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security-Regolith Explorer) θα εκτοξευτεί το Σεπτέμβριο του 2016 και θα φτάσει στον διαμέτρου 500 μ αστεροειδή 1999 RQ36 το 2020. Κατόπιν θα χαρτογραφήσει την επιφάνειά του από την τροχιά, θα προσεδαφιστεί και θα εκτείνει ένα ρομποτικό βραχίονα ο οποίος θα εκτοξεύσει ένα ρεύμα αζώτου. Η σκόνη που θα σηκωθεί θα περισυλλεγεί με ειδικό μηχανισμό. Το κόστος της αποστολής αναμένεται να ανέλθει στο $1 δισεκ. Οι Ιάπωνες είναι εκείνοι που έχουν στο ενεργητικό τους την πρωτιά επιστροφής ύλης από αστεροειδή. Ο βολιστήρας Hayabusa («πετρογέρακο») εκτοξεύτηκε το 2003 και προσέγγισε τον αστεροειδή Itokawa το φθινόπωρο του 2005, προσεδαφίστηκε, συνέλεξε δείγμα το οποίο επέστρεψε στη Γη τον Ιούνιο του 2010. Όμως ΄το δείγμα του Hayabusa ήταν πολύ μικρό: απλώς μερικοί κόκκοι σκόνης. Αντιθέτως, οι επιστήμονες πιστεύουν πως, με το OSIRIS-Rex, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα θα έχουν στα χέρια τους 60 γραμμάρια από το έδαφος του αστεροειδούς, αλλά δεν αποκλείεται η ποσότητα που θα γίνει εφικτό να συλλεχθεί να φτάσει και τα 2 κιλά!

————————————————————————————————————————————

Η ανακοίνωση της ανακάλυψης των «ορφανών» πλανητών.

Αδέσποτοι πλανήτες
Αλλά και οι ανακαλύψεις που αφορούν το σύμπαν έξω από το Ηλιακό Σύστημα συνεχίζονται ακατάσχετες. Είναι πλέον εξακριβωμένο πως τα ηλιακά συστήματα με πλανήτες είναι κάτι κοινό στο Γαλαξία. Αυτό που δεν υποψιαζόταν κανείς όμως είναι ότι, πολύ περισσότεροι πλανήτες μπορεί να υπάρχουν «αδέσποτοι», που περιπλανιούνται δηλαδή στη διαστημική άβυσσο χωρίς να ανήκουν σε κάποιο ηλιακό σύστημα. Πιστεύεται πως τέτοιοι μοναχικοί κόσμοι «εκτινάχθηκαν» από πλανητικά συστήματα στη φάση της δημιουργίας τους. Η σχετική ανακάλυψη βασίστηκε στα στοιχεία μιας έρευνας Ιαπώνων και Νεοζηλανδών επιστημόνων που εξέτασαν το κέντρο του Γαλαξία μας στην περίοδο 2006-2007. Τα στοιχεία «φωτογραφίζουν» μέχρι και 10 «αδέσποτους» πλανήτες στο μέγεθος του Δία, γνωστοί και ως «ορφανοί πλανήτες». Παρότι τα θεωρητικά μοντέλα είχαν ήδη προβλέψει την ύπαρξη τέτοιων σωμάτων, οι «ορφανοί πλανήτες» είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν. Οι ανακαλυφθέντες απέχουν περίπου 10-20.000 έτη φωτός από τη Γη. Η ανακάλυψη υποδηλώνει ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι τέτοιοι πλανήτες που παραμένουν αόρατοι. Η επιστημονική ομάδα που έκανε την ανακάλυψη υπολογίζει ότι υπάρχουν διπλάσιοι απ’ όσα άστρα έχει ο Γαλαξίας –δηλαδή ο πληθυσμός τους ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια! Οι παράμετροι της έρευνας δεν επέτρεψαν τον εντοπισμό μικρότερων πλανητών από το Δία ή τον Κρόνο αλλά, σύμφωνα με τη θεωρία, ακόμα και πλανήτες της κλάσης της Γης θα μπορούσαν να εκτιναχθούν από το πλανητικό τους σύστημα και ίσως είναι πολύ κοινότεροι από τους «αδέσποτους Δίες».

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

2 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
Αποστόλης

Πολύ ωραίο κείμενο κύριε Βέμπο, με πάρα πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Θα ήθελα να ρωτήσω πως είναι δυνατόν και γιατί η Αμερική για να πραγματοποιήσει τις έρευνες της στο διάστημα να νοικιάζει τις υπηρεσίες της Ρώσικης αεροδιαστημικής και να μην έχει κατασκευάσει τόσο καιρό (αφού ήδη ήταν γνωστό από χρόνια πότε λήγει η υπηρεσιακή δυνατότητα των διαστημικών λεωφορείων) ένα καινούργιο και υπερσύγχρονο μεταφορικό διαστημικό μέσο;

Θανάσης Βέμπος

Επειδή η παράλυση και η αδράνεια χαρακτηρίζουν εν πολλοίς το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα τις τελευταίες δεκαετίες (η ιστορία είναι περίπλοκη αλλά μπορείς να βρεις λεπτομέρεις και ανάλυση στο βιβλίο μου Τα Φαντάσματα του Διαστήματος). Ουσιαστικά η επανδρωμένη εξερεύνηση του διαστήματος έχει αποτελματωθεί και αν δεν αλλάξουν ριζικά κάποιες παράμετροι δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι στο άμεσο μέλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]