Οι αστρονόμοι είδαν την Αφροδίτη να διασχίζει τον ηλιακό δίσκο για τελευταία φορά στον αιώνα μας, προσδιόρισαν τις παραμέτρους της μελλοντικής μετωπικής σύγκρουσης του Γαλαξία μας με την Ανδρομέδα και εντόπισαν την… έξωση μιας υπερμαζικής μαύρης τρύπας από ένα μακρινό γαλαξία. Παράλληλα, μια αμερικανική και μια βρετανική εταιρεία χρησιμοποιούν παλιά σοβιετικά σχέδια και εξοπλισμό για να φτιάξουν λειτουργικά διαστημόπλοια.
Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report. Κάθε Τετάρτη στο Techblog.
————————————————————————————————————————————
Η τελευταία διάβαση της Αφροδίτης για τον 21ο αιώνα
Σήμερα το πρωί ολοκληρώθηκε ένα ιδιαίτερα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο: η διάβαση της Αφροδίτης από τον ηλιακό δίσκο. Φυσικά το φαινόμενο δεν ήταν ορατό με γυμνό μάτι. Δυστυχώς από τη χώρα μας δεν ήταν ολοκληρωμένα ορατό αφού άρχισε κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η ανατολή του Ήλιου, λίγο μετά τις 6 πμ, βρήκε το φαινόμενο μετά τη μέση της διάβασης. Κατά συνέπεια παρατηρήθηκε ένα σχετικά μικρό τμήμα από την έξοδο της Αφροδίτης και μάλιστα σε χαμηλό ύψος. Το φαινόμενο ολοκληρώθηκε στις 7.55 πμ, με την έξοδο του πλανήτη από τον ηλιακό δίσκο και τον Ήλιο σε ύψος 20ο. Η τελευταία τέτοια διάβαση είχε λάβει χώρα για τελευταία φορά το 2004 ενώ θα περάσουν πάνω από εκατό χρόνια για να επαναληφθεί! Οι διαβάσεις της Αφροδίτης συμβαίνουν ανά ζεύγη με 8 χρόνια διαφορά ανάμεσα στις διαβάσεις του ζεύγους αλλά περισσότερα από 100 χρόνια διαφορά ανάμεσα στα ζεύγη. Έτσι θα πρέπει αναγκαστικά να περιμένουμε ως το 2117 για το επόμενο ζεύγος διαβάσεων. Αυτό σημαίνει πως εκείνοι που θα δουν την πρώτη διάβαση του 22ου αιώνα, δεν έχουν γεννηθεί ακόμα! Οι διαβάσεις της Αφροδίτης έγιναν πολύ δημοφιλείς τον 17ο αιώνα. Τότε το μέγεθος του Ηλιακού Συστήματος ήταν ένα μυστήριο αντίστοιχο με εκείνο της σκοτεινής ύλης σήμερα. Έγινε όμως αντιληπτό ότι οι παρατηρήσεις των διαβάσεων από διαφορετικά σημεία της Γης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για εξακρίβωση της απόστασης της Αφροδίτης μέσω της παράλλαξης. Όμως η κακοκαιρία, τα πρωτόγονα τηλεσκόπια και διάφοροι παράγοντες εμπόδισαν τους πρωτοπόρους εξερευνητές-αστρονόμους να συγκεντρώσουν χρήσιμα στοιχεία. Έπρεπε να έρθει το τέλος του 19ου αιώνα και η έλευση της φωτογραφίας για να λυθεί το μυστήριο.
————————————————————————————————————————————
Γαλαξιακή μετωπική σύγκρουση
Η επόμενη διαστημική είδηση μας απομακρύνει πολύ από τα όρια του Ηλιακού Συστήματος. Την περασμένη Πέμπτη αστρονόμοι της NASA ανακοίνωσαν ότι μπορούν πλέον να προβλέψουν με ακρίβεια το επόμενο μείζον κοσμικό γεγονός που θα επηρεάσει τόσο το Ηλιακό μας Σύστημα όσο και τον ίδιο το Γαλαξία: μια τιτάνια σύγκρουση του τελευταίου με τον γειτονικό γαλαξία της Ανδρομέδας. Ωστόσο δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Το κοσμικό αυτό «τράκο» δεν θα συμβεί προτού περάσουν τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια –ένα απώτατο μέλλον στο οποίο κανένα έμβιο είδος της Γης δεν θα υπάρχει. Και μην φανταστείτε ότι η σύγκρουση αυτή θα αφορά «τρακαρίσματα» άστρων και πλανητών. Τα άστρα και τα πλανητικά τους συστήματα είναι τόσο αραιά διασπαρμένα μέσα στους γαλαξίες που θα περάσουν πολύ μακριά το ένα από το άλλο. Το πιθανότερο είναι πως το Ηλιακό μας Σύστημα θα εκσφενδονιστεί σε κάποιο άλλο σημείο του Γαλαξία μας αλλά η Γη αυτού του ασύλληπτα μακρινού μέλλοντος δεν θα διατρέξει κανένα κίνδυνο καταστροφής. Τα νέα στοιχεία προέκυψαν από λεπτομερείς μετρήσεις της κίνησης του γαλαξία της Ανδρομέδας (γνωστού και ως Μ31) μέσω του διαστημικού τηλεσκόπιου Hubble της NASA. Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας απέχει 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός αλλά πλησιάζει αδυσώπητα το Γαλαξία μας υποκείμενος στην αμοιβαία βαρυτική έλξη τόσο της ύλης όσο και της σκοτεινής ύλης που περιβάλλει και τους δυο γαλαξίες. Προσομοιώσεις με κομπιούτερ δείχνουν πως μετά την αρχική επαφή των δυο γαλαξιών, θα χρειαστούν άλλα 2 δισεκατομμύρια χρόνια ώσπου αυτοί να συγχωνευθούν πλήρως αποτελώντας έναν ενιαίο ελλειπτικό γαλαξία του είδους που είναι πολύ κοινό στο τοπικό σύμπαν. Η προσομοίωση δείχνει πως ο Ήλιος μας θα βρεθεί σε ένα σημείο αρκετά μακρύτερα από το νέο γαλαξιακό κέντρο απ’ αυτό που βρίσκεται σήμερα.
————————————————————————————————————————————
Και τώρα αδέσποτες μαύρες τρύπες!
Και από τις γαλαξιακές συγκρούσεις στις… εξώσεις μελανών οπών. Χάρη σε νέες παρατηρήσεις του τροχιακού Αστεροσκοπείου Ακτινών Χ Chandra της NASA, ανακαλύφθηκε ότι μια μαζική μαύρη τρύπα εκσφενδονίζεται από τον γαλαξία της με ταχύτητα αρκετών εκατομμυρίων χλμ την ώρα. Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η μαύρη τρύπα συγκρούστηκε και συγχωνεύθηκε με μια άλλη μαύρη τρύπα και απέκτησε επιπλέον ταχύτητα εξαιτίας των βαρυτικών κυμάτων. Οι αστρονόμοι θεωρούν πραγματικά ασύλληπτο το πώς μια υπερμαζική μαύρη τρύπα με μάζα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη εκείνης του Ήλιου μπορεί να κινηθεί, πόσο μάλλον να εκσφενδονιστεί από ένα γαλαξιακό κέντρο με τέτοια κολοσσιαία ταχύτητα. Όμως αυτά τα νέα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι τα βαρυτικά κύματα –δηλαδή ρυτίδες στον ιστό του χώρου- τα οποία είχαν πρωτοπροταθεί από τον Άλμπερτ Άινσταϊν αλλά που ποτέ δεν είχαν εντοπιστεί άμεσα, μπορούν να ασκήσουν τεράστια δύναμη. Η «έξωση» αυτή της υπερμαζικής μαύρης τρύπας από ένα γαλαξία είναι μάλλον σπάνιο φαινόμενο, αλλά μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές γιγάντιες μαύρες τρύπες που περιφέρονται αδέσποτες στους τεράστιους χώρους μεταξύ των γαλαξιών. Αυτές οι μαύρες τρύπες θα ήταν αόρατες επειδή θα έχουν καταναλώσει όλο το αέριο που τις περιέβαλλε μετά την έξωσή τους από το γαλαξία-οικοδεσπότη. Η ομάδα των αστρονόμων που έκανε την ανακάλυψη, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ο συμπατριώτης μας αστροφυσικός δρ Μάρκος Τριχάς, μελέτησε ένα σύστημα γνωστό ως CID-42 που βρισκόταν στο μέσο ενός γαλαξία σε απόσταση 4 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Μέσω του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, είχαν ήδη εντοπιστεί δυο ξεχωριστές φωτεινές πηγές μέσα στο CID-42. Οπτικές επίγειες παρατηρήσεις αποκάλυψαν ότι οι δυο πηγές απομακρύνονταν η μία από την άλλη με ταχύτητα σχεδόν 5 εκατομμυρίων χλμ την ώρα. Τέλος, τα δεδομένα του Chandra έδειξαν ότι το ένα από αυτά ήταν υπερμαζική μαύρη τρύπα και το άλλο γαλαξίας.
————————————————————————————————————————————
Ο Κυνηγός των Ονείρων
Επιστρέφουμε πίσω στη Γη. Η περασμένη βδομάδα σφραγίστηκε από την μεγάλη επιτυχία του πρώτου ιδιωτικού διαστημοπλοίου Dragon το οποίο προσθαλασσώθηκε χωρίς απρόοπτα ανοίγοντας μια νέα εποχή. Όμως υπάρχουν και ανταγωνιστές που εποφθαλμιούν την επιτυχία του, αν και βρίσκονται ακόμα αρκετά πίσω. Ένας από αυτούς είναι το διαστημοπλάνο Dream Chaser που κατασκευάζει η αεροδιαστημική εταιρεία Sierra Nevada Corp (SNC). Στις 29 Μαΐου, το Dream Chaser (Κυνηγός Ονείρων) διάσχισε τον ουρανό στο πλαίσιο μιας δοκιμαστικής πτήσης. Ουσιαστικά επρόκειτο για δοκιμή ρίψης ενός υπό κλίμακα μοντέλου του διαστημοπλάνου από ελικόπτερο κοντά στο Ντένβερ προκειμένου να μελετηθούν τα δεδομένα της αεροδυναμικής συμπεριφοράς του σκάφους. Η πτήση αυτή μπορεί να μην ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο το κατόρθωμα του Dragon, αλλά αποτελεί σημαντικό βήμα προς την δρομολόγηση του Dream Chaser, τουλάχιστον σύμφωνα με την SNC. Η τελευταία είναι μία από τις τέσσερις εταιρείες που έχουν λάβει χρηματοδότηση από τη NASA στο πλαίσιο ενός προγράμματος ενθάρρυνσης ιδιωτικών φορέων να αναπτύξουν μέσα τα οποία θα καλύψουν το κενό που άφησε η απόσυρση των διαστημικών λεωφορείων. Η SNC έλαβε πάνω από $100 εκατ. τα τελευταία δύο χρόνια και σχεδιάζει περαιτέρω δοκιμές ρίψης μέχρι το τέλος του έτους. Οι άλλες τρεις ανταγωνίστριες εταιρείες είναι η Blue Origin, η Boeing και βεβαίως η SpaceX που ανέπτυξε το Dragon. Το Dream Chaser, μοιάζει με διαστημικό λεωφορείο σε μικρογραφία και είναι το μοναδικό όχημα από τα τέσσερα που έχει πτέρυγες και που προσεδαφίζεται οριζοντίως τροχοδρομώντας, παρότι εκτοξεύεται καθέτως με πύραυλο Atlas 5. Αν όλα πάνε καλά, το σκάφος θα μπορεί να μεταφέρει μέχρι και επτά αστροναύτες στο διάστημα μετά το 2016. Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι ο σχεδιασμός του Dream Chaser προέρχεται από το σκάφος HL-20 της NASA το οποίο με τη σειρά του βασίζεται σε παλιά σοβιετικά πλάνα!
————————————————————————————————————————————
Με ένα Salyut στη Σελήνη
Σε παλιά σοβιετικά σχέδια βασίζεται και το πλάνο μιας βρετανικής εταιρείας που, ούτε λίγο, ούτε πολύ, φιλοδοξεί να εκτοξεύει επανδρωμένα διαστημόπλοια σε διαστημικούς σταθμούς οι οποίοι θα περιφέρονται γύρω από τη Σελήνη! Φαντάζει απίστευτο, κι όμως το πλάνο της εταιρείας Excalibur Almaz στηρίζεται σε πραγματικό εξοπλισμό και συστήματα που είχε αναπτύξει η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση σε εποχές Ψυχρού Πολέμου, όταν τα κονδύλια για την άμυνα και το διάστημα έμοιαζαν αστείρευτα. Η ΕΣΣΔ, και συγκεκριμένα το Γραφείο Σχεδιασμού Τσελομέι είχε αναπτύξει κάψουλες σε σχήμα κόλουρου κώνου οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν για μεταφορά πληρωμάτων στους στρατιωτικούς διαστημικούς σταθμούς Almaz (=ακατέργαστο διαμάντι). Το πρόγραμμα δεν έγινε ποτέ επιχειρησιακό, αλλά είχε ένα μη στρατιωτικό σκέλος που αφορούσε τους διαστημικούς σταθμούς Salyut (1971-1986). Η βρετανική Excalibur Almaz αγόρασε αυτό τον περισσευούμενο εξοπλισμό από τη Ρωσία. Τα συστήματα θα υποβληθούν σε μετατροπές, αλλά ο βασικός εξοπλισμός έχει ήδη πετάξει στο διάστημα 9 φορές. Οι επανδρωμένες κάψουλες θα εκτοξεύονται αρχικά με ρωσικούς πυραύλους Soyuz από το Μπαϊκονούρ. Όταν βρεθούν σε χαμηλή τροχιά, θα συνδεθούν με ένα διαστημικό σταθμό Salyut. Κατόπιν ο τελευταίος θα χρησιμοποιεί ηλεκτρικούς προωθητές για να τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Τέσσερις κάψουλες και δυο σταθμοί Salyut σε διάφορες φάσεις ολοκλήρωσης, αγοράστηκαν και μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, στο Νησί του Μαν. Τώρα η εταιρεία αναζητά εταίρους, πελάτες και επενδυτές για την πρώτη πτήση. Η Excalibur Almaz διατείνεται ότι εκτεταμένες δοκιμές στον ηλικίας 30 ετών εξοπλισμό έδειξαν ότι τα επαναχρησιμοποιούμενα οχήματα θα μπορούσαν να πετάξουν σε τροχιά τουλάχιστον 15 φορές σε ισάριθμες αποστολές χωρίς αντικατάσταση της αντιθερμικής ασπίδας τους. Είναι πάντως γεγονός ότι ο σοβιετικός διαστημικός εξοπλισμός ήταν υποδεέστερος του αμερικανικού, αλλά πολύ πιο ανθεκτικός.
————————————————————————————————————————————
Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr
Θυμάμαι που είχες βάλει ένα βίντεο που έδειχνε πώς θα είναι η σύγκρουση των δύο γαλαξιών και είχα ανατριχιάσει! τώρα μπορώ να κοιμάμαι ήσυχος, ξέροντας πως το ηλιακό μας σύστημα δεν πρόκειται να καταστραφεί! Θα ήταν τραγικό να πέσει ένα κομμάτι ουρανού πάνω στο κεφάλι μου.
‘Οπως λέει και η αφηγήτρια στο βίντεο για το HL-20, ‘οι καλές ιδέες δεν πέφτουν έξω ποτέ!’
Μ’αρέσει πολύ το γεγονός οτι χρησιμοποιούνται παλιά concepts ως βάση για την εξέλιξη νέων διαστημοπλοίων. Αυτό σημαίνει οτι πολλά από τα διαστημικά σχέδια των προηγούμενων δεκαετιών των δύο υπερδυνάμεων, ήταν πάρα πολλά υποσχόμενα. Ίσως οι “καινούριοι’ να έχουν κάτι να μάθουν από τους “παλιούς”. Εϊναι τυχαίο το γεγονός οτι η αμερικάνικη πολεμική αεροπορία απέκτησε και υλοποίησε τα σχέδια για το X-37 της NASA, το οποίο έχει πετάξει ήδη δύο επιτυχημένες αποστολές πολύ μακράς διάρκειας?
Και ποιός θα το περίμενε? Πρώην σοβιετικοί τροχιακοί σταθμοί Salyut στη Σελήνη?! Και η εταιρία που σκεφτεται να τους χρησιμοποιήσει κατ’ αυτό τον τρόπο, χρησιμοποιεί ακόμα και το σοβιετικό όνομα του όλου προγράμματος! Αν και με μεγάλη καθυστέρηση, κάποιοι στην (τωρινή πλέον) Ρωσία μπορούν να είναι υπερήφανοι, και αν η προσπάθεια της βρετανικής εταιρίας ευδοκιμήσει, η παλιά σοβιετική διαστημική τεχνολογία θα πάρει την δικαίωση που της αξίζει.
Εϋχομαι κάθε επιτυχία στην Sierra Nevada και στην Excalibur Almaz.
Πρώτης τάξεως και τα υπόλοιπα νέα της εβδομάδας!
@giorgio. Υπάρχουν βέβαια και οι αδέσποτοι αστεροειδείς!
@λεωνίδας. Ψάχνουν στο ντουλάπι για να βρουν τα κοστούμια που είχαν χρυσοπληρώσει αλλά αφήσει αφόρετα. Τώρα, όσον αφορά την υλοποίηση των σεληνιακών Σαλιούτ, το μέλλον θα δείξει.
Ωραίο το Dream Chaser αλλά το ρύγχος διαφέρει αρκετά από το διαστημικό λεωφωρείο που είχα δει να δοκιμάζουν οι ρώσοι στο Soviet Millitery Power του 1985-86. Είχε διαρεύσει τότε μια φωτογραφία από αμερικανό κατάσκοπο και είχε γίνει χαμός.
Ποιος να το φαναταζόταν τότε πως 25 χρόνια μετά οι ρώσοι θα πουλούσαν τα εξαρτήματα από τα ποιο απόρητα projects τους στους αμερικανούς!!!
Τότε αν τύχαινε και ξεστράτιζε κανένα Sukoi προς Σουηδία-Φιλανδία μεριά σηκωνόντουσαν όλα τα αναγνωριστικά της χώρας για να το φωτογραφήσουν και γινόταν αμέσως εξώφυλο σε όλα τα αεροπορικά-αμυντικά περιοδικά του κόσμου.
@Solon. Όντως διαφέρει το ρύγχος, αλλά το σκάφος που δοκίμαζαν οι Σοβιετικοί ήταν βασικά ένα αεροδυναμικό υπό κλίμακα σκάφος (BOR) προορισμένο για μελέτες σχετικά με το Μπουράν και όχι αυτόνομο μίνι διαστημικό λεωφορείο (παρότι υπήρχαν κάποια σχέδια για τέτοιο σκάφος). Δες κι εδώ: https://www.buran-energia.com/bor/bor-desc.php Τότε οι Αμερικανοί νόμιζαν ότι η ΕΣΣΔ ετοίμαζε δυο διαφορετικα διαστημικά λεωφορεία και μάλιστα το μικρό με αποκλειστικά αντιδορυφορικό ρόλο. Οι φωτο που λες τραβήχτηκαν απο αυστραλιανό αεροσκάφος στη διάρκεια μιας προσθαλάσσωσης ενός τέτοιου BOR στον Ινδικό το 1983 -θείο δώρο για τη NASA και το Πεντάγωνο.
@Θανάσης Βέμπος
Καλά μιλάμε με έστειλες!!! Υποκλίνομαι μπροστά στις γνώσεις σου!!!
Και εγώ έλεγα ότι δεν θα το θυμάται τώρα κανείς αυτό μετά από τόσα χρόνια!
@Solon. Ευχαριστώ, αλλά χάρηκα που το ανέφερες γιατί είχα την εντύπωση ότι ήμουν ο μοναδικός που το θυμόταν… Ευτυχώς τότε στην Πτήση έρχονταν πολλά ξένα αεροδιαστημικά περιοδικά και τα ξεκοκάλιζα όλα.