Το επόμενο επανδρωμένο κινεζικό διαστημόπλοιο εκτοξεύεται το ερχόμενο Σάββατο –και στο τριμελές πλήρωμα περιλαμβάνεται και μια γυναίκα. Στο μεταξύ μια ιδιωτική εταιρεία υπόσχεται διαστημικό υποτροχιακό τουρισμό σε ανταγωνιστικές τιμές ενώ οι αστρονόμοι μελετούν το μυστηριώδες τόξο του πλανήτη Αφροδίτη, τη δομή του δεύτερου σε μέγεθος αστεροειδούς και το εσωτερικό ενός δαιδαλώδους «μαιευτήριου άστρων».
Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report. Κάθε Τετάρτη στο Techblog.
————————————————————————————————————————————
Εκτοξεύεται το Σάββατο η πρώτη Κινέζα αστροναύτισσα
Το Πεκίνο επιβεβαίωσε ότι το Shenzhou-9, η πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή της Κίνας που θα αφορά τροχιακή σύνδεση, θα εκτοξευτεί το βράδυ του ερχόμενου Σαββάτου, 16 Ιουνίου. Το διαστημόπλοιο θα μεταφέρει στο διάστημα και την πρώτη Κινέζα αστροναύτισσα. Δόθηκαν στη δημοσιότητα φωτογραφίες δυο πληρωμάτων που ετοιμάζονται για την αποστολή στο Κέντρο Εκτοξεύσεων του Τζιουκουάν. Τα δυο πληρώματα είναι: Νίε Χαϊσένγκ (κυβερνήτης), Ζανγκ Σιαογκουάνγκ, Ουάνγκ Γιαπίνγκ και Τζινγκ Χαϊπένγκ (κυβερνήτης), Λιου Ουάνγκ και Λιου Γιανγκ. Προς το παρόν οι γνώμες στα κινεζικά ΜΜΕ και ιστολόγια διίστανται ως προς το ποιο από τα δυο είναι το πρωταρχικό και ποιο το εφεδρικό πλήρωμα. Οι Κινέζοι είχαν δηλώσει πως το τελικό πλήρωμα δεν θα οριζόταν μέχρι την τελευταία στιγμή –πράγμα που σημαίνει ότι η επίσημη ανακοίνωση θα πρέπει να αναμένεται τις επόμενες 2-3 μέρες. Πάντως σε κάθε πλήρωμα, ο κυβερνήτης είναι βετεράνος μιας από τις προηγούμενες τρεις κινεζικές αποστολές. Μάλιστα ο Νίε Χαϊσένγκ ήταν εφεδρικός στις αποστολές Shenzhou 5 και 7 ενώ είχε πετάξει στο διάστημα με το Shenzhou 6 το 2005. Ο Τζιανγκ Χαϊπένγκ συμμετείχε στο πλήρωμα της τελευταίας αποστολής, Shenzhou 7, το 2008. Αν ξαναπετάξει, θα αποτελέσει σπάνιο παράδειγμα αστροναύτη επανδρωμένου προγράμματος που συμμετείχε σε διαδοχικές αποστολές. Τα ονόματα των δυο γυναικών (Ουάνγκ Γιαπίνγκ και Λιου Γιανγκ) –οι οποίες είναι πιλότοι της κινεζικής Πολεμικής Αεροπορίας- συζητούνταν εδώ και καιρό. Αν η εκτόξευση του Shenzhou 9 γίνει κανονικά το Σάββατο, η σύνδεση με το τροχιακό όχημα Tiangong 1 θα ακολουθήσει μετά από δυο μέρες. Όταν οι αστροναύτες μπουν στο όχημα, θα παραμείνουν σε αυτό δέκα ημέρες προτού επιστρέψουν στη Γη.
————————————————————————————————————————————
Διαστημικός τουρισμός με το «Λύγκα»
Και ενώ οι Κινέζοι ετοιμάζονται να εκτοξεύσουν το Shenzhou-9 στο πλαίσιο του προγράμματός τους που προχωρά με ρυθμό χελώνας, υπάρχουν νέες εξελίξεις στο «μέτωπο» του διαστημικού τουρισμού. Ένα νέο πτερυγοφόρο διαστημοπλάνο θα αρχίσει να εκτελεί υποτροχιακές πτήσεις από την επόμενη χρονιά μεταφέροντας τουρίστες στα όρια του διαστήματος. Συγκεκριμένα, η καλιφορνέζικη XCOR Aerospace αναπτύσσει το διαστημοπλάνο Lynx προκειμένου να μεταφέρει επιβάτες σε ύψος 100 χλμ, έναντι τσουχτερού εισιτηρίου. Η XCOR φιλοδοξεί να ξεκινήσει τις επιχειρήσεις της από το Διαστημοδρόμιο Μοχάβι στην Καλιφόρνια το 2013 και από το νησί Κουρακάο της Καραϊβικής το 2014. Η XCOR ανακοίνωσε τα σχέδιά της την περασμένη Πέμπτη 7 Ιουνίου. Το διθέσιο Lynx θα μπορεί να μεταφέρει έναν πιλότο και έναν επιβάτη με αποτέλεσμα να πραγματοποιεί ουσιαστικά ατομικά ταξίδια. Το διαστημοπλάνο είναι επαναχρησιμοποιούμενο, θα είναι σε θέση να πραγματοποιεί μέχρι και τέσσερις πτήσεις την ημέρα ενώ θα μπορεί να απογειώνεται και να προσγειώνεται σε συμβατικό τροχοδιάδρομο αεροδρομίου. Σύμφωνα με τους αξιωματούχους της XCOR, μια «βόλτα» με το Lynx θα κοστίζει $95.000 (περίπου €80.000). Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται εκείνο της εκπαίδευσης για την προετοιμασία των επιβατών για την εμπειρία. Η τιμή μπορεί να ακούγεται τσουχτερή αλλά είναι σημαντικά μικρότερη από τα εισιτήρια που προσφέρουν ανταγωνιστές όπως η Virgin Galactic η οποία τιμολογεί με $200.000 (€165.000) μια θέση στο υποτροχιακό της διαστημοπλάνο SpaceshipTwo. Η Virgin Galactic αναμένεται να πραγματοποιήσει μια σειρά κρίσιμων τεστ αργότερα φέτος και ίσως να είναι σε θέση να ξεκινήσει τουριστικά δρομολόγια στα τέλη του 2013 –χρόνια μετά τις αρχικές αισιόδοξες προσδοκίες. Ήδη η XCOR έχει πάνω από 175 κρατήσεις από πελάτες που είναι πρόθυμοι να ταξιδέψουν με το Lynx.
————————————————————————————————————————————
Το μυστηριώδες τόξο της Αφροδίτης
Όταν η Αφροδίτη διάσχισε το δίσκο του Ηλίου την περασμένη βδομάδα, μια αρμάδα διαστημοπλοίων και επίγειων τηλεσκοπίων μελέτησε το σπάνιο αστρονομικό συμβάν προκειμένου να παρατηρήσει ένα αρκετά φευγαλέο και μέχρι πρόσφατα απρόσμενο φαινόμενο: το Τόξο της Αφροδίτης. Πρόκειται για ένα λαμπρό «χείλος» που εμφανίστηκε στις παρυφές της Αφροδίτης λίγο αφότου αυτή εισήλθε στον ηλιακό δίσκο. Οι ερευνητές που το πρωτοπαρατήρησαν στην προηγούμενη διάβαση, το 2004, το περιέγραψαν «σαν ο πλανήτης να είχε μετατραπεί σε δακτύλιο φωτιάς». Η εξήγηση του φαινομένου είναι σχετικά απλή. Πισωφωτισμένη από τον Ήλιο, η ατμόσφαιρα της Αφροδίτης διαθλά το φως που περνά με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός φωτεινού τόξου που ήταν ορατό τόσο από μικρά τηλεσκόπια όσο και από όργανα διαστημοπλοίων που είχαν στραφεί προς τον Ήλιο. Το θέμα είναι πως οι αστρονόμοι μπορούν να μάθουν πολλά για την Αφροδίτη μελετώντας το τόξο. Γη και Αφροδίτη έχουν παραπλήσια απόσταση από τον Ήλιο και αποτελούνται από τα ίδια βασικά υλικά ενώ είναι ουσιαστικά δίδυμες από πλευράς μεγέθους. Ωστόσο οι δυο πλανήτες διαθέτουν ριζικά διαφορετικές ατμόσφαιρες. Εκείνη της Αφροδίτης είναι σχεδόν 100 φορές πυκνότερη της Γης και αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα, αέριο που προκαλεί ένα «αφηνιασμένο» φαινόμενο θερμοκηπίου με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της επιφάνειας αγγίζει τους 500ο C. Ακόμα περισσότερο, ένα άλλο μυστήριο της Αφροδίτης είναι η «υπερπεριστροφή» της. Ολόκληρη η ατμόσφαιρα περιστρέφεται γύρω από τον πλανήτη σε τέσσερις γήινες μέρες, δηλαδή απείρως ταχύτερα από τις 243 γήινες ημέρες που διαρκεί ένα αφροδιτιανό ημερονύκτιο. Το αποτέλεσμα είναι θυελλώδεις άνεμοι στα ανώτερα στρώματα. Όμως η μελέτη του τόξου της Αφροδίτης ίσως αποκαλύψει πολύτιμα δεδομένα για την μεσόσφαιρα (μεσαία ατμόσφαιρα) του πλανήτη –τη θερμοκρασία και την πυκνότητά της.
————————————————————————————————————————————
Η πολύχρωμη Εστία
Παραμένουμε στο Ηλιακό Σύστημα, αλλά απομακρυνόμαστε αρκετά από τον Ήλιο. Η Εστία έχει διάμετρο 525 χλμ και συγκεντρώνει το 9% της μάζας ολόκληρης της ζώνης των αστεροειδών (πρώτη σε μέγεθος είναι η Δήμητρα). Θεωρείται πως η Εστία είναι απομεινάρι πρωτοπλανήτη με διαφοροποιημένο εσωτερικό και ότι έχει χάσει σχεδόν το 1% της μάζας της πριν από σχεδόν ένα δισεκατομμύριο χρόνια εξαιτίας μιας κοσμικής σύγκρουσης, ίχνος της οποίας είναι ο τεράστιος κρατήρας που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του νοτίου ημισφαιρίου της. Η Εστία είναι επίσης ο λαμπρότερος αστεροειδής –ένας έμπειρος παρατηρητής σε πολύ ευνοϊκές συνθήκες και σε ουρανό χωρίς καθόλου φωτορρύπανση, μπορεί να τον διακρίνει σαν άστρο 6ου μεγέθους. Το διαστημόπλοιο Dawn της NASA εισήλθε σε τροχιά γύρω από την Εστία στις 16 Ιουλίου 2011 στο πλαίσιο μιας μονοετούς εξερεύνησης του αστεροειδούς. Το Dawn έχει μεταδώσει ένα πακτωλό δεδομένων χάρη στα οποία διαμορφώθηκε μια λεπτομερής εικόνα της Εστίας. Ένα νέο βίντεο αποκαλύπτει την πολυποίκιλη και πολύμορφη επιφάνεια του γιγάντιου αστεροειδούς. Πρόκειται για ένα animation που εφαρμόζει ψευδή χρωματισμό πάνω σε ένα τρισδιάστατο μοντέλο της Εστίας το οποίο κατασκευάστηκε με βάση τις παρατηρήσεις του Dawn. Έτσι γίνεται εφικτό ένα λεπτομερές πανόραμα της ποικιλίας και των ιδιοτήτων των υλικών της Εστίας με υπόβαθρο την τοπογραφία της. Τα χρώματα επιλέχθηκαν για να τονιστούν οι διαφορές στην επιφανειακή σύνθεση οι οποίες είναι πολύ ανεπαίσθητες για να τις αντιληφθεί το ανθρώπινο μάτι. Με πορτοκαλί αναπαρίσταται το υλικό που εκσφενδονίστηκε από μετεωρικές συγκρούσεις. Με πράσινο συμβολίζεται η σχετική αφθονία σιδήρου. Το Dawn αναμένεται να «αποπλεύσει» από την Εστία στις 26 Αυγούστου και να κατευθυνθεί προς τη Δήμητρα.
————————————————————————————————————————————
Το εσωτερικό ενός μαιευτήριου άστρων
Και από το Ηλιακό Σύστημα στα πέρατα του Γαλαξία. Μια νέα εικόνα από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Herschel της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) αποκαλύπτει τα φωτεινά νέφη αερίου και σκόνης στην καρδιά του νεφελώματος της Τρόπιδος, ενός από τα πλέον ογκώδη «αστρικά μαιευτήρια» του Γαλαξία μας. Η νέα εικόνα έχει τραβηχτεί στο υπερ-υπέρυθρο και αποκαλύπτει την λεπτή δομή του νεφελώματος και μορφώματα που μοιάζουν με νήματα, κίονες και φυσαλίδες. Αυτά τα μορφώματα, που έχουν προκύψει από «αστρικό άνεμο» (ρεύματα σωματιδίων που διασχίζουν την διαστρική άβυσσο) και έντονη ακτινοβολία από μαζικά άστρα, μπορούν να αποκαλύψουν την ιστορία του σχηματισμού άστρων στο νεφέλωμα. Ο τελευταίος χαρακτηρίζεται από μια λεπτή ισορροπία μεταξύ φαινομένων «αστρικής ανάδρασης» (stellar feedback) που είτε σταματούν, είτε πυροδοτούν τη δημιουργία νέων γενεών άστρων. Παρατηρώντας τον ουρανό σε υπερ-υπέρυθρα μήκη κύματος, το Herschel μας επιτρέπει να δούμε τη «λάμψη» της ψυχρής ύλης και συγκεκριμένα του μίγματος αερίων και σκόνης στο νεφέλωμα. Για να συντεθεί η εικόνα χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που ελήφθησαν με το όργανο PACS σε μήκος κύματος 70 μικρά (μπλε) και 160 μικρά (πράσινο) και με το όργανο SPIRE στα 250 μικρά (κόκκινο). Η σύσταση όσο και η «τοπογραφία» του νεφελώματος παρουσιάζει ιδιαίτερη ποικιλομορφία με σχηματισμούς και διαφορετικές πυκνότητες. Το Νεφέλωμα της Τρόπιδος είναι η «πατρίδα» μερικών από τα λαμπρότερα και μαζικότερα άστρα του Γαλαξία και περιέχει πάνω από εκατό τεράστια άστρα τύπων Ο, Β και Wolf-Rayet. Σε αυτά περιλαμβάνεται το η της Τρόπιδος, ένας γαλάζιος μεταβλητός με μάζα εκατονταπλάσια του Ήλιου. Το ασταθές αυτό άστρο βιώνει βίαιες εξάρσεις και αναμένεται να εκραγεί σε σουπερνόβα μέσα στις επόμενες λίγες χιλιάδες χρόνια. Τα τεράστια αυτά άστρα εξαπολύουν «αστρικούς ανέμους» και ιονίζουσα ακτινοβολία η οποία διαμορφώνει το σχήμα του νεφελώματος αλλά και επηρεάζει την ίδια τη γένεση των άστρων μέσα του.
————————————————————————————————————————————
Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr
Ευχαριστούμε πολύ κύριε Βέμπο!!
@Dimitris. Εγώ σας ευχαριστώ.