Σοβαρό πλήγμα για το ρωσικό πρόγραμμα η απώλεια του αρειανού βολιστήρα –αλλά και σημαντικό επίτευγμα η επαναδρομολόγηση των Soyuz. Από την άλλη πλευρά, οι Αμερικανοί γύρισαν το πρώτο video-clip αστεροειδούς, διέψευσαν ότι αποκρύβονται στοιχεία για ύπαρξη εξωγήινων και θεωρούν πως το Ηλιακό μας Σύστημα διέθετε κάποτε έναν παραπανίσιο γίγαντα πλανήτη ο οποίος χάθηκε στο διάστημα.
Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report.
————————————————————————————————————————————
Χάθηκε (μάλλον οριστικά) το Phobos-Grunt
Ένα μεγάλο πλήγμα στο ρωσικό πρόγραμμα διαπλανητικής εξερεύνησης ήταν η απώλεια του βολιστήρα Phobos-Grunt (Φόβος-Έδαφος) ο οποίος επρόκειτο να επαναφέρει στη Γη γεωλογικό δείγμα από το Φόβο, το μεγαλύτερο δορυφόρο του Άρη (βλ. και προηγούμενο Space News Report – https://techblog.gr/spacenews/space-news-report-09-11-2011/). Ο πύραυλος με το βολιστήρα (συν έναν μικρό κινεζικό δορυφόρο που θα τίθετο σε τροχιά γύρω από τον Άρη), εκτοξεύτηκε κανονικά στις 8 Νοεμβρίου και αρχικά φαινόταν πως όλα θα πήγαιναν καλά. Όμως η παραδοσιακή κακοτυχία που πλήττει τις ρωσικές εκτοξεύσεις προς τον Άρη ξαναχτύπησε. Η απογοήτευση ήρθε τρεις ώρες μετά την εκτόξευση, όταν τα ρωσικά ραντάρ δεν κατάφεραν να εντοπίσουν το Phobos-Grunt στην υπολογισμένη τροχιά γύρω από τη Γη, αφότου αυτό αποσπάστηκε από τον πυραυλικό φορέα. Ο βολιστήρας επρόκειτο να πυροδοτήσει τους κινητήρες του τρεις ώρες μετά την εκτόξευση για να κατευθυνθεί προς τον Κόκκινο Πλανήτη. Οι προσπάθειες για επικοινωνία με το βολιστήρα απέβησαν άκαρπες μέχρι τώρα και όλα δείχνουν ότι το σκάφος απωλέσθη οριστικά. Προς το παρόν το σκάφος εξακολουθεί να πραγματοποιεί 16 περιφορές γύρω από τη Γη κάθε μέρα, αλλά κάποια στιγμή θα καεί στην ατμόσφαιρα. Το χειρότερο για τη Ρωσία είναι πως η αποτυχία αυτή φανερώνει βαθύτερες αδυναμίες του διαστημικού της προγράμματος. Ολόκληρο το πρόγραμμα διαπλανητικής εξερεύνησης θα εξαρτηθεί από τις προσπάθειες να εξακριβωθούν οι ακριβείς αιτίες της αποτυχίας. Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, η αποτυχία είναι το επιστέγασμα αρνητικών τάσεων στο μάνατζμεντ του ρωσικού διαστημικού προγράμματος οι οποίες αναπτυσσόταν τα τελευταία 20 χρόνια και που δεν φαίνεται να συνδέονται άμεσα με ειδικά θέματα τεχνικής αξιοπιστίας.
————————————————————————————————————————————
Το «διαστημικό ταξί» άρχισε πάλι δρομολόγια
Και ενώ το Phobos-Grunt «ναυάγησε» γύρω από τη Γη, μια επιτυχία ήρθε να διασκεδάσει κάπως τις κακές εντυπώσεις και να φέρει την ανακούφιση στους ιθύνοντες του προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS). Την περασμένη Δευτέρα, η Ρωσία εκτόξευσε τρεις αστροναύτες σε μια αποστολή κομβικής σημασίας προς τον ISS και η Μόσχα εκφράζει πλέον ελπίδες ότι θα καταφέρει να αποκαταστήσει την διαστημική της αξιοπιστία μετά από μια απρόσμενη αλληλοδιαδοχή αποτυχιών. Ο Αμερικανός Dan Burbank και οι Ρώσοι Anton Shkaplerov και Anatoly Ivanishin εκτοξεύτηκαν στις 14 Νοεμβρίου με την κάψουλα Soyuz TMA-22 και κατευθύνθηκαν προς τον διαστημικό σταθμό όπου αναμένεται να «κάνουν παρέα» στο πλήρωμα που αποτελείται από τον τους Mike Fossum (ΗΠΑ), Satoshi Furukawa (Ιαπωνία) και Sergei Volkov (Ρωσία). Η εκτόξευση του Soyuz TMA-22 είχε προγραμματιστεί για τις 22 Σεπτεμβρίου αλλά καθυστέρησε σχεδόν δυο μήνες εξαιτίας του ατυχήματος του περασμένου Αυγούστου κατά το οποίο ένα αυτόματο σκάφος Progress (που εκτοξεύεται με τον ίδιο πύραυλο) απέτυχε να φτάσει στο διάστημα. Η τελευταία επανδρωμένη εκτόξευση από το Μπαϊκονούρ είχε γίνει τον Ιούνιο και τα απανωτά προβλήματα ήταν μεγάλη απογοήτευση για τη Ρωσία η οποία φέτος γιόρτασε την 50η επέτειο από την ιστορική πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν. Τους τελευταίους 12 μήνες, εκτός από το Progress και (μάλλον) το Phobos-Grunt, η Ρωσία έχει απωλέσει τρεις δορυφόρους πλοήγησης, έναν προηγμένο στρατιωτικό δορυφόρο και έναν τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο. Σύμφωνα με ανώνυμη πηγή της ρωσικής διαστημικής βιομηχανίας, ο μεγάλος αριθμός των αποτυχιών οφείλονται σε ανθρώπινους παράγοντες –λάθη στον προγραμματισμό, τους υπολογισμούς της πτήσης και κατασκευαστικά σφάλματα.
————————————————————————————————————————————
Αστεροειδής… πρωταγωνιστής σε video-clip
Στο μεταξύ, οι Αμερικανοί επιστήμονες έχουν στα χέρια τους ένα πολύ ασυνήθιστο όσο και πολύτιμο video clip. Οι επιστήμονες που εργάζονταν με την διαμέτρου 70 μέτρων κεραία του ραδιοτηλεσκοπίου του Δίκτυου Βαθέος Διαστήματος (Deep Space Network) στο Goldstone της Καλιφόρνιας, κατάφεραν να δημιουργήσουν μια μικρή ταινία της κίνησης του αστεροειδούς 2005 YU55 ο οποίος πέρασε την περασμένη βδομάδα κοντά από τη Γη (κοντύτερα από τη Σελήνη), συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον όχι μόνο των επιστημόνων αλλά και του ευρέος κοινού. Τα «καρέ» του κλιπ δημιουργήθηκαν από δεδομένα που συλλέχθηκαν στο Goldstone στις 7 Νοεμβρίου (τα υψηλότερης ευκρίνειας πλάνα κοντινού στη Γη αντικειμένου που ελήφθησαν από ραδιοτηλεσκόπιο). Δυστυχώς το video clip αποτελείται από 28 μόνο καρέ, αλλά το κάθε ένα από αυτά απαίτησε 20 λεπτά συλλογής δεδομένων από το ραντάρ του Goldstone. Την στιγμή εκείνη ο αστεροειδής 2005 YU55 απείχε περίπου 1,38 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον πλανήτη μας. Η ευκρίνεια των καρέ είναι 4 μέτρα ανά pixel, πράγμα που σημαίνει ότι στον αστεροειδή διακρίνονται λεπτομέρειες μεγέθους αυτοκινήτου. Το animation αποκάλυψε έναν αριθμό από αινιγματικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά του αστεροειδούς τα οποία οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει καλά ακόμα. Ακόμα περισσότερο, μέχρι σήμερα έχουν δει κάτι λιγότερο από το ήμισυ της επιφανείας του, συνεπώς περιμένουν κι άλλες εκπλήξεις. Στο σημείο της κοντινότερης προσέγγισής του, ο αστεροειδής απείχε 324.600 χλμ από τη Γη και ήταν η στενότερη επαφή του με τον πλανήτη μας τα τελευταία 200 χρόνια. Η τελευταία φορά που ένα αντίστοιχο «διαστημικό βουνό» είχε περάσει τόσο κοντά μας ήταν το 1976, ενώ η επόμενη υπολογίζεται πως θα είναι το 2028.
————————————————————————————————————————————
Λευκός Οίκος: «Δεν έχουν γίνει επαφές με εξωγήινους»
Ο αστεροειδής 2005 YU55 μπορεί να πέρασε πολύ κοντά μας, όμως οι επαφές με πραγματικούς εξωγήινους επισκέπτες αργούν ακόμη. Τουλάχιστον αυτή είναι η άποψη του Λευκού Οίκου. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει κανένα τεκμήριο που να αποδεικνύει ότι υπάρχει ζωή εκτός Γης, ή ότι κάποια εξωγήινη παρουσία ήρθε σε επαφή με εκπρόσωπο της ανθρωπότητας. Επιπρόσθετα, λέει ο Λευκός Οίκος, δεν υπάρχουν αξιόπιστες πληροφορίες που να υποδηλώνουν πως τέτοια στοιχεία αποκρύβονται από το κοινό. Οι δηλώσεις αυτές είναι σίγουρο ότι θα ξεσηκώσουν μεγάλο κύμα διαμαρτυρίας από πολλές ετερόκλητες ομάδες, που κυμαίνονται από τους πλέον φαιδρούς συνωμοσιολόγους, μέχρι σοβαρούς μελετητές φαινομένων όπως τα UFO ή ΑΤΙΑ. Όπως και να έχει όμως, η ανακοίνωση δεν σημαίνει πως το ζήτημα της ζωής έξω από τα όρια του πλανήτη μας δεν διερευνάται. Στην πραγματικότητα υπάρχουν επίσημα προγράμματα σχετικής έρευνας. Για παράδειγμα, το SETI (Search for ExtraTerrestrial Intelligence), η Έρευνα για Εξωγήινη Νοημοσύνη υποστηριζόταν αρχικά από τη NASA αλλά σήμερα έχει περάσει ουσιαστικά σε ιδιωτικά χέρια. Το SETI είναι ουσιαστικά ένα τεράστιο «αυτί» που αφουγκράζεται τυχόν ραδιοσήματα από εξωγήινους πολιτισμούς. Από την άλλη μεριά, το Kepler, είναι ένα διαστημόπλοιο της NASA που έχει ως κύριο στόχο να ερευνήσει για γαιόμορφους πλανήτες άλλων ηλιακών συστημάτων (εξωπλανήτες) που βρίσκονται στις λεγόμενες ζώνες Goldilocks, δηλαδή τροχιές όπου επικρατούν κατάλληλες θερμοκρασίες για να υποστηρίξουν τη ζωή (όπως την ξέρουμε βέβαια). Τέλος, σύντομα η NASA θα εκτοξεύσει το Mars Science Laboratory ή Curiosity, ένα τροχοφόρο σε μέγεθος αυτοκινήτου που θα «αλωνίσει» τον Άρη αναζητώντας τα χημικά ίχνη της ζωής.
————————————————————————————————————————————
Ο αδέσποτος γιγάντιος πλανήτης
Και παράλληλα, το σύμπαν εξακολουθεί να αποκαλύπτει τα μυστικά του χάρη στις συνεχιζόμενες έρευνες της αστροφυσικής. Έτσι λοιπόν, όπως ένας μαιτρ του σκακιού θυσιάζει ένα κομμάτι για να προστατέψει τη βασίλισσα, το ηλιακό μας σύστημα μπορεί να απέβαλλε έναν γιγάντιο πλανήτη και να έσωσε τη Γη, σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical Journal Letters. Στοιχεία από τη μελέτη του πληθυσμού των πλανητοειδών της Ζώνης του Kuiper, δείχνουν ότι οι τροχιές των γιγάντιων πλανητών (Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας), διαταράχτηκαν από μια κατάσταση δυναμικής αστάθειας όταν το ηλιακό σύστημα είχε ηλικία μόνο 600 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι γιγάντιοι πλανήτες και τα μικρότερα σώματα να διασκορπιστούν μακριά το ένα από το άλλο. Κάποια μικρά σώματα μετακινήθηκαν στην Ζώνη Kuiper και άλλα πλησίασαν τον Ήλιο, πέφτοντας στους γαιόμορφους πλανήτες (Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης) και στη Σελήνη. Οι γίγαντες πλανήτες μετακινήθηκαν κι αυτοί. Όμως το σενάριο παρουσιάζει ένα πρόβλημα. Οι βραδείες μεταβολές στην τροχιά του Δία, όπως αυτές που αναμένονται από αλληλεπίδραση με μικρά σώματα, θα διατάρασσαν το εσωτερικό ηλιακό σύστημα και μάλλον θα προκαλούσαν «καραμπόλα» Γης, Άρη και Αφροδίτης. Μια λύση στο αίνιγμα είναι να θεωρηθεί πως κάποτε στο ηλιακό σύστημα υπήρχε και ακόμα ένας γίγαντας πλανήτης ο οποίος «αποβλήθηκε» από το ηλιακό σύστημα στη διάρκεια της περιόδου της αστάθειας. Προσομοιώσεις με υπολογιστή έδειξαν πως αν θεωρηθεί ότι κάποτε υπήρχε και ένας πέμπτος γίγαντας πλανήτης με μάζα παρόμοια εκείνης του Ουρανού ή του Ποσειδώνα, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στη θεωρία. Αν υπήρξε, ο πλανήτης αυτός περιφέρεται σήμερα στη διαστρική άβυσσο, μόνος και παγωμένος…
————————————————————————————————————————————
Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr
Πάρα πολύ ωραίο και κατατοπιστικό το άρθρο σας κύριε Βέμπο. Συγχαρητήρια για ακόμα μία φορά και ευχαριστούμε για τις πληροφορίες που περιέχει το συγκεκριμένο άρθρο, αλλά και την εξαιρετική παρουσίαση των συγκεκριμένων πληροφοριών!
Όλα κατατοπιστικότατα, αλλά αν οι εξωγήινοι είναι σαν κι αυτούς του…Battle for Los Angeles…άστο καλύτερα! Τώρα που το σκέφτομαι, δεν τους είδαμε και πολύ! Όσο για την Ρωσική απώλεια του αρειανού βαλλιστήρα…κρίμα.
Ειλικρινά φίλε Θανάση δεν μπορώ μετά από τόσες αποτυχίες του ρωσικού διαστημικού προγράμματος να μην σκεφτώ πως πρόκειται για σαμποτάζ. Ειδικά την στιγμή που η άλλη πλευρά του ατλαντικού δεν έχει πλέον κάποιο επανδρωμένο διαστημόπλοιο της είναι πολύ βολικό που όλες οι σοβαρές διαστημικές προσπάθειες του πάλι ποτέ αντιπάλου της αποτυγχάνουν παταγωδώς. Πες μου ειλικρινά δεν σου έχει περάσει από το μυαλό; Η μήπως είμαι επιρρεπής σε θεωρίες συνομωσίας;
@Αποστόλη, σε ευχαριστώ
@Κώστα Γερογιάννη, το Battle of LA ήταν μούφα, απλώς επειδή ήταν πρόσφατο έργο εφ με εξωγήινους “έπαιξε” στο ρεπορτάζ. Το ρωσικό πρόγραμμα εξερεύνησης του Άρη το έχω αναλύσει ενδελεχώς στο βιβλίο μου “Κόκκινο Φεγγάρι”.(https://www.vembos.gr/RedMars.htm)
@Solon, είδα το post σου αφού είχα απαντήσει στους άλλους φίλους. Δε νομίζω ότι είναι σαμποτάζ. Το ρώσικό πρόγραμμα πάσχει απο εγγενείς διαρθρωτικές αδυναμίες στο μάνατζμεντ. Επιπλέον οι Ρώσοι έχουν χάσει δεκαετίες σε ό,τι αφορά την τεχνολογία και τη διαχείριση εξερευνητικών διαπλανητικών αποστολών και ξεκινάνε πάλι ουσιαστικά απο το μηδέν. Μπορεί να έχουν πλέον το μοναδικό επανδρωμένο διαστημόπλοιο (αν κι αυτό ειναι σχεδιασμός της δεκαετίας του 1960), αλλά σε ό,τι αφορά την ρομποτική εξερεύνηση η Αμερική προηγείται έτη φωτός της Ρωσίας τόσο σε τεχνολογία, όσο και σε μάνατζμεντ αλλά και σε υποδομή και εμπειρία. Δες τον πίνακα εδώ https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_Solar_System_exploration
και πρόσεξε πώς η ρωσική δραστηριότητα ουσιαστικά εκμηδενίζεται μετά το 1988.
Thanks αγαπητέ Θανάση! Πραγματικά πολύ διαφωτιστικό το link που μου έδωσες. Έχεις δίκιο τελικά. Αλλά ξέρεις εμείς οι έλληνες την καχυποψία την έχουμε στο αίμα μας!
Πώς να μην την έχουμε μετά απο αιώνες τουρκοκρατίας, ξένων επεμβάσεων, εκμετάλλευσης, κατοχής κλπ κλπ; Απο την άλλη μεριά, οι Ρώσοι ήταν ανέκαθεν πολύ άτυχοι με τους βολιστήρες προς τον Άρη -πχ θα μπορούσαν να έχουν τις πρώτες φωτογραφίες απο την επιφάνειά του το 1971 αλλά ο βολιστήρας Mars προσεδαφίστηκε εν μέσω… αμμοθύελλας και τα πλάνα έδειχναν απλώς μια θολούρα!!