Space News Report – 17.05.2011

Με την εκτόξευση του Endeavour σχεδόν πέφτει η αυλαία για το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων –αλλά οι Ινδοί σχεδιάζουν μια δική τους μικρότερη εκδοχή. Στο μεταξύ το Opportunity συνεχίζει να περιπλανιέται στην έρημο του Άρη, ενώ οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν τον πρώτο εξωπλανήτη που πληροί τις προδιαγραφές για φιλοξενεί εξωγήινη ζωή και περιγράφουν έναν παράξενο παγωμένο κόσμο στις παρυφές του δικού μας Ηλιακού Συστήματος.

————————————————————————————————————————————

Animation της αποστολής του Endeavour στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Credit: NASA.

Τίτλοι τέλους για το Endeavour
Το διαστημικό λεωφορείο Endeavour εκτοξεύτηκε τελικά στις 16 Μαΐου, μετά από απανωτές αναβολές λόγω τεχνικών και άλλων προβλημάτων με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στο πλαίσιο της STS-134, της προτελευταίας πτήσης του διαστημικού προγράμματος. Αυτή είναι και η τελευταία αποστολή του Endeavour που τερματίζει «ευδοκίμως» την καριέρα του έχοντας εκτοξευτεί συνολικά 25 φορές από το 1992. Στο εξαμελές πλήρωμα των αστροναυτών συμπεριλαμβάνεται και ο Ιταλός Roberto Vittori, ενώ το Endeavour μεταφέρει μια πολύ σημαντική πειραματική διάταξη με την οποία θα ερευνηθεί η προέλευση του σύμπαντος. Στη διάρκεια της 16ήμερης αποστολής θα πραγματοποιηθούν και τέσσερις διαστημικοί περίπατοι. Ένα καθόλου ευκαταφρόνητο πλήθος που ανερχόταν σε 500.000 άτομα παρακολούθησε την εκτόξευση από το Διαστημικό Κέντρο Kennedy στην Φλόριντα. Η αποστολή STS-134 επρόκειτο να ξεκινήσει στις 29 Απριλίου αλλά ένα τεχνικό πρόβλημα ανάγκασε τους τεχνικούς της NASA να προβούν σε εξονυχιστικούς ελέγχους πριν δώσουν το «πράσινο φως». Το Endeavour θα συνδεθεί με τον ISS σήμερα Τετάρτη, στις 12.15 πμ ώρα Ελλάδας. Η πειραματική διάταξη Μαγνητικός Φασματογράφος Άλφα-2 θα μεταφερθεί στον ISS και θα παραμείνει εκεί ερευνώντας το σύμπαν για ίχνη σκοτεινής ύλης και αντιύλης όλη την επόμενη δεκαετία. Η τελευταία αποστολή διαστημικού λεωφορείου έχει προγραμματιστεί για τον επόμενο μήνα.

————————————————————————————————————————————

, Space News Report – 17.05.2011

Μοντέλο του υπό σχεδιασμό ινδικού επαναχρησιμοποιούμενου οχήματος. Credit.

Ινδικό διαστημικό λεωφορείο;
Ενώ οι τίτλοι τέλους πέφτουν για το διαστημικό λεωφορείο και το μέλλον του επανδρωμένου αμερικανικού προγράμματος είναι άδηλο, άλλες χώρες βρίσκονται ακόμα στην αρχή. Μια από αυτές είναι η Ινδία, η οποία έχει στα σκαριά ένα πρόγραμμα επανδρωμένων εκτοξεύσεων και ευελπιστεί να αποστείλει άνθρωπο στο διάστημα μέχρι το 2016 (αν και το πιθανότερο είναι να τα καταφέρει μετά το 2020). Η Ινδία είναι ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη, άμεση ανταγωνίστρια της Κίνας τόσο στο οικονομικό, όσο και στο τεχνολογικό επίπεδο και έχει μεγάλες διαστημικές φιλοδοξίες. Διαθέτει εγχώρια κατασκευασθέντες πυραυλικούς φορείς και δορυφόρους. Έχει αποστείλει επίσης έναν μη επανδρωμένο βολιστήρα (Chandrayaan I) στη Σελήνη και έχει βλέψεις για άλλους. Έτσι δεν αποτέλεσε ιδιαίτερη έκπληξη η δήλωση του διευθυντή του Διαστημικού Κέντρου Vikram Sarabhai (VSSC), στις 12 Μαΐου, ότι Ινδοί επιστήμονες σχεδιάζουν ένα επαναχρησιμοποιούμενο διαστημικό σκάφος με ορίζοντα εκτόξευσης το 2030. Πρόκειται για το πτερυγοφόρο Όχημα Επίδειξης Τεχνολογίας Επαναχρησιμοποιούμενης Εκτόξυσης (RLV-TD) που θα δώσει στην Ινδία μεγάλο πλεονέκτημα στη διαστημική τεχνολογία, αφού καμία χώρα εκτός των ΗΠΑ δεν έχει εκτοξεύσει ποτέ επαναχρησιμοποιούμενο όχημα εκτόξευσης δορυφόρων. Παράλληλα η Ινδία ετοιμάζει την επόμενη αποστολή στη Σελήνη (Chandrayan-II), η οποία θα ξεκινήσει το 2013 και αφορά προσσελήνωση αυτόματης πλατφόρμας και αποβίβαση ρομποτικού οχήματος. Το πρόγραμμα γίνεται σε συνεργασία με τη Ρωσία που έχει ήδη καταφέρει να πραγματοποιήσει το ίδιο επίτευγμα ήδη από το 1970.

————————————————————————————————————————————

Εντυπωσιακό animation από την προσεδάφιση του Opportunity στον Άρη το 2004.
Credit: © JPL/Dan Maas.

Το Opportunity συνεχίζει ακούραστο
Στο μεταξύ, στον πλανήτη Άρη, το αμερικανικό αυτόματο όχημα Opportunity συνεχίζει να λειτουργεί μετά από εφτά ολόκληρα χρόνια (!). Στις 10 Μαΐου είχε συμπληρώσει συνολικά 29 χιλιόμετρα περιπλάνησης στο έδαφος του Κόκκινου Πλανήτη ενώ τις επόμενες μέρες διάσχισε ακόμα μερικές εκατοντάδες μέτρα. Δυστυχώς, το αδελφό του όχημα Spirit σίγησε στις 22 Μαρτίου. Τα δυο τροχοφόρα που έχουν τις επίσημες ονομασίες MER (Mars Exploration Rover) A και Β, με (γήινο) βάρος 185 κιλά το καθένα, προσεδαφίστηκαν στον Άρη τον Ιανουάριο του 2004 και παρότι ο προγραμματισμένος χρόνος λειτουργίας τους ήταν μόνο τρεις μήνες, συνέχισαν να λειτουργούν και να εξερευνούν τον πλανήτη επί χρόνια –και το Opportunity συνεχίζει ακόμα. Πηγή ενέργειας των οχημάτων είναι φωτοβολταϊκά συστήματα τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε ηλεκτρική ενέργεια. Επειδή στην ατμόσφαιρα του Άρη αιωρείται πολλή σκόνη, φαίνεται πως κατακάθησε αρκετή από αυτή στους ηλιακούς συλλέκτες του Spirit με αποτέλεσμα το τροχοφόρο να «ξεμείνει» από ενέργεια και να μην μπορεί να διατηρήσει την εσωτερική θερμοκρασία πάνω από τους -40ο C (στον Άρη επικρατούν εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες). Ωστόσο η NASA δεν αποκλείει ότι το Spirit μπορεί να «ξυπνήσει» και δεν θα αποφανθεί για την τελική του τύχη πριν τα τέλη του 2011.

————————————————————————————————————————————

Animation του εξωπλανήτη Gliese 581d.
Credit: L. Calcada/European Southern Observatory (ESO).

Υπάρχει ζωή στον Gliese 581d;
Στις 16 Μαΐου έγινε μια ανακοίνωση δυνητικά πολύ σημαντική για την έρευνα σχετικά με την εξωγήινη ζωή. Οι επιστήμονες του Γαλλικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) δήλωσαν πως ένας βραχώδης πλανήτης που περιφέρεται γύρω από ένα κοντινό άστρο ίσως να ικανοποιεί τις προϋποθέσεις για ύπαρξη ζωής. Πρόκειται για τον πλανήτη Gliese 581d που τα στοιχεία δείχνουν πως ίσως είναι αρκετά θερμός και υγρός για να φιλοξενήσει ζωή παρόμοια με τη γήινη. Ο πλανήτης περιφέρεται γύρω από το άστρο Gliese 581 που απέχει 20 έτη φωτός από τη Γη (ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως μέσα σε ένα χρόνο). Ο πλανήτης Gliese 581d περιφέρεται στη «ζώνη Goldilocks», όπου δεν επικρατεί τόση θερμότητα ώστε το νερό να έχει εξατμιστεί, ούτε και τόσο ψύχος ώστε να έχει παγώσει μόνιμα. Πιθανολογείται ότι ο πλανήτης έχει πυκνή ατμόσφαιρα από διοξείδιο του άνθρακα και αρκετά σταθερό κλίμα ώστε να έχει ωκεανούς, σύννεφα και βροχοπτώσεις. Από το 1995, έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 500 πλανήτες που περιφέρονται γύρω από άλλα άστρα χάρη σε εξελιγμένες αστρονομικές τεχνικές –βασικά εξαιτίας ανεπαίσθητων διακυμάνσεων του φωτός των άστρων. Στο ηλιακό σύστημα του Gliese 581 το ενδιαφέρον είχε εστιαστεί στον πλανήτη Gliese 581g που πέρυσι θεωρήθηκε ότι είχε μέγεθος παραπλήσιο με της Γης. Όμως έκτοτε αυτό αμφισβητήθηκε από πολλούς. Ο Gliese 581d έχει μάζα επταπλάσια της Γης, μέγεθος διπλάσιο και ανακαλύφθηκε το 2007.

————————————————————————————————————————————

O νάνος πλανήτης Haumea και η κόκκινη κηλίδα του.
Credit: L. Calcada/European Southern Observatory (ESO).

Haumea: μια παγωμένη “μπάλα του ράγκμπι”
Μπορεί να γίνονται πολλές ανακαλύψεις σε άλλα ηλιακά συστήματα, αλλά υπάρχουν περιοχές του δικού μας ηλιακού συστήματος που παραμένουν εν πολλοίς ανεξερεύνητες. Μια από αυτές είναι η λεγόμενη Ζώνη του Kuiper, η οποία αποτελείται από άγνωστο αριθμό μικρών, παγωμένων σωμάτων και κομητών και η οποία απλώνεται σε πολύ μεγάλη απόσταση μετά τον Πλούτωνα, πολλά δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον Ήλιο (συγκεκριμένα 30-50 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου). Πολλά από τα μεγαλύτερα σώματα της Ζώνης Kuiper (όπως οι Quaoar, Varuna και Orcus) μπορούν να χαρακτηριστούν ως «νάνοι πλανήτες» (σαν τον Πλούτωνα). Ίσως να υπάρχουν 100.000 τέτοιοι παγωμένοι κόσμοι με διάμετρο μεγαλύτερη από 50 χλμ αλλά με συνολική μάζα μόλις το 1/10 ή το 1/100 της μάζας της Γης. Την περασμένη εβδομάδα Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι ένας από αυτούς τους αλλόκοτους μίνι πλανήτες, ο Haumea με διάμετρο 2.000 χλμ είναι σκεπασμένος με παγωμένο νερό εκτός από ένα σημείο που φαίνεται να είναι κόκκινο. Ο Haumea πήρε το όνομά του από τη Χαβανέζα θεά της γονιμότητας, ανακαλύφθηκε το 2004 και πολλά χαρακτηριστικά του παρέμεναν ανεξακρίβωτα. Χάρη όμως στα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) που χρησιμοποίησε ένα γιγάντιο τηλεσκόπιο στην έρημο της Χιλής, πιστοποιήθηκε ότι ο Haumea έχει σχήμα «πεπλατυσμένης μπάλας του ράγκμπι». Ο νάνος πλανήτης διαθέτει και δυο δορυφόρους, τους Hi’aka (διάμτρος 400 χλμ) και Namaka (διάμετρος 200 χλμ) που πήραν τα ονόματά τους από τις κόρες της θεάς Haumea.

————————————————————————————————————————————

Εκδήλωση
Αναφερθήκαμε επανειλημμένα στην άφιξη του βολιστήρα MESSENGER στον πλανήτη Ερμή. Η Ελληνοαμερικανική Ένωση σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αποφοίτων Αμερικανικών Πανεπιστημίων διοργανώνει σήμερα Τετάρτη 18 Μαΐου 2011 στις 20:00 στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι) διάλεξη του γνωστού καθηγητή αστροφυσικής Δρ. Σταμάτη Κριμιζή όπου θα παρουσιάσει για πρώτη φορά παγκοσμίως τα αποτελέσματα του ταξιδιού του Messenger με προβολή πλούσιου φωτογραφικού υλικού. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Όσοι πιστοί, λοιπόν, προσέλθητε…

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

7 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
KriS
Θανάσης Βέμπος

Αυτό θα πει τύχη. Να ταξιδεύεις με το αεροπλάνο και να παρακολουθείς διαστημόπλοιο απο το παράθυρο.

Χρυσόστομος

Πολύ ωραίο κείμενο. Μπράβο στο Θανάση Βέμπο για την εξαιρετική παρουσίαση και πληροφόρηση που μας έδωσε!

Αποστόλης

Πόσους πλανήτες κύριε Βέμπο έχουμε ακριβώς σαν το Haumea (δηλαδή νανοπλανήτες) και πως ορίζονται τα όρια ενός πλανήτη έτσι ώστε να μπορούμε να το δώσουμε το χαρακτηρισμό νανοπλανήτη?

Θανάσης Βέμπος

Ώς νάνος πλανήτης (dwarf planet) ορίζεται το σώμα εκείνο που περιφέρεται γύρω απο τον Ηλιο, είναι αρκετά μεγάλο για να έχει αποκτήσει σφαιρικό σχήμα, δεν είναι δορυφόρος άλλου σώματος και δεν έχει “καθαρίσει” τον γύρω διαστημικό χώρο απο άλλα μικρότερα σώματα. Ο ορισμός “νάνος πλανήτης” ειναι νέος (2006) και σύμφωνα με αυτόν ο Πλούτωνας, μέχρι τότε ο ένατος πλανήτης, “υποβιβάστηκε” σε νάνο πλανήτη.(πάντως κάποιοι το αμφισβητούν)

Δεν ξέρουμε πόσα άλλα σώματα σαν το Haumea υπάρχουν γιατί η Ζώνη Kuiper ειναι ακόμα ανεξερεύνητη. Υπολογίζεται ότι μπορεί να ανέρχονται ακόμα και στις 2000. Εδώ (https://en.wikipedia.org/wiki/File:EightTNOs.png) υπάρχει μια ωραία καλλιτεχνική απεικόνιση που συγκρίνει τους μέχρι σήμερα γνωστούς πέραν του Ποσειδώνα νάνους πλανήτες

orestis

Κάθε φορά πρέπει να λέω συγχαρητήρια και να έχω κάποιες απορίες.. Η μορφή του gliese 581d είναι όπως φαίνεται στο video ή απλώς μια προσομοίωση του? Δηλαδή είναι όπως εκτιμάται από ερευνητές στο περίπου? Αν είναι μια προσομοίωση τότε μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστη και ακριβής στο σχήμα το χρώμα τη γεωμορφία κλπ?

Θανάσης Βέμπος

Φίλε Orestis, ευπρόσδεκτα τα συγχαρητήρια, ευπρόσδεκτες και οι απορίες! Η μορφή του Gliese 581d στο video είναι εντελώς υποθετική. Η συγκεκριμένη προσομοίωση είναι απλώς μια καλλιτεχνική απεικόνιση και τίποτα περισσότερο. Απλώς ειναι πολύ πιο εύληπτο και συναρπαστικό να βάζουμε και λίγη καλλιτεχνική φαντασία στα ξερά και (πολλές φορές ελάχιστα) επιστημονικά δεδομένα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]