Space News Report – 18.01.2012

Άδοξο ήταν το τέλος του ρωσικού Phobos-Grunt που αντί να φτάσει στον Άρη, έπεσε τελικά στη Γη. Πλούσια τα καλά νέα όμως από το «γαλαξιακό μέτωπο»: ανακαλύφθηκαν οι τρεις μικρότεροι εξωπλανήτες, εντοπίστηκε ένας εξωηλιακός Κρόνος που έχει… πάρει αναβολικά, βρέθηκε ένα «υπέρβαρο» γαλαξιακό σμήνος και προσδιορίστηκε το πραγματικό χρώμα του Γαλαξία μας.

Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report.
————————————————————————————————————————————

Ρέκβιεμ για το Phobos-Grunt
Αργά την περασμένη Κυριακή, έπεσε οριστικά η αυλαία της κακότυχης ρωσικής αποστολής Phobos-Grunt η οποία επρόκειτο να είναι η πρώτη που θα έφερνε στη Γη δείγμα εδάφους από δορυφόρο του Άρη. Το μάζας 13,5 τόνων διαστημόπλοιο, που περιφερόταν γύρω από τη Γη ακυβέρνητο επί δυο μήνες, συνετρίβη στον Ειρηνικό Ωκεανό (ή ίσως στον Ατλαντικό), θέτοντας άδοξο τέλος στις ρωσικές προσπάθειες αναζωογόνησης του εθνικού προγράμματος διαπλανητικής εξερεύνησης που αδρανεί εδώ και μιάμιση δεκαετία. Το Phobos-Grunt είχε εκτοξευτεί στις 9 Νοεμβρίου, αλλά οι προωθητήρες που θα το έθεταν σε πορεία προς τον Άρη ουδέποτε λειτούργησαν και κάθε επαφή με τον Έλεγχο Εδάφους διακόπηκε. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και πρώην αντιπρόσωπος της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ Dmitry Rogozin, ανέλαβε προσωπικά τον έλεγχο της έρευνας για τις αιτίες της δυσπραγίας. Η κίνηση αυτή φανερώνει πόση σημασία δίνει η Ρωσία στην διαλεύκανση των αιτίων της αποτυχίας η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οφείλεται σε χρόνια προβλήματα και αδυναμίες του ρωσικού διαστημικού προγράμματος μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ –παρότι ο διευθυντής της Roskosmos (ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας) άφησε υπονοούμενα ότι ίσως η αποτυχία οφείλεται σε «δάκτυλο» ξένων δυνάμεων (μια παλιά αγαπημένη συνήθεια στην τσαρική, σοβιετική αλλά και στη σύγχρονη Ρωσία είναι να αποδίδονται οι εκάστοτε αποτυχίες σε «ξένους σαμποτέρ»). Ο Rogozin πάντως είπε ότι περιμένει από την Roskosmos «να κατονομάσει τους ‘αντιήρωες’ που είναι υπεύθυνοι για την τελευταία από μια αλληλοδιαδοχή διαστημικών αποτυχιών» (η ανάδειξη -συνήθως- αποδιοπομπαίων τράγων είναι ακόμα μια αγαπημένη ρωσική συνήθεια…) . Παραμένει ακόμα άγνωστη η ποσότητα των συντριμμάτων που έπεσαν στη Γη –και το ακριβές σημείο της πτώσης τους.

————————————————————————————————————————————

Animation του σχηματισμού δακτυλίων γύρω από έναν εξωπλανήτη.

Ένας εξωηλιακός Κρόνος που έχει πάρει αναβολικά!
Στο μεταξύ όμως, είναι καλά τα νέα από το «μέτωπο» της εξερεύνησης του Γαλαξία. Πρόσφατα μια ομάδα Αμερικανών και Ευρωπαίων αστροφυσικών ανακάλυψε ένα σύστημα δακτυλίων στον αστερισμό του Κένταυρου, το οποίο θυμίζει εκείνο του πλανήτη Κρόνου. Οι επιστήμονες μελέτησαν τις καμπύλες φωτός νεαρών άστρων που μοιάζουν με τον δικό μας Ήλιο στην περιοχή του Σκορπιού και του Κένταυρου –μια περιοχή όπου σχηματίζονται ογκώδη άστρα. Η καμπύλη φωτός είναι ένα γράφημα της έντασης του φωτός που εκπέμπεται από ένα άστρο σε συνάρτηση με την πάροδο του χρόνου. Αν ένα αντικείμενο παρεμβληθεί ανάμεσα στο άστρο και σε μας, η μείωση της έντασης του φωτός (και η μεταβολή της καμπύλης), μπορεί να αποκαλύψει ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Έτσι, οι αστροφυσικοί εντόπισαν ιδιαίτερα δραστικές μεταβολές στη λαμπρότητα ενός συγκεκριμένου άστρου (1SWASP J140747.93-394542.6) σε μια περίοδο 54 ημερών στις αρχές του 2007. Αρχικά θεωρήθηκε ότι το αντικείμενο που είχε παρεμβληθεί ήταν κάποιο άλλο άστρο ή κάποιος περιαστρικός δίσκος ύλης, αλλά σύντομα έγινε αντιληπτό ότι η αιτία έπρεπε να είναι κάποιος δακτύλιος γύρω από ένα αντικείμενο-σύντροφο του άστρου. Κοντολογής, ένας «Κρόνος που έχει πάρει αναβολικά» (‘Saturn on steroids’), όπως τον χαρακτήρισαν, εξαιτίας του μεγέθους του! Το άστρο που παρατηρήθηκε έχει μάζα παραπλήσια με εκείνη του Ήλιου αλλά είναι πολύ νεότερο –μόλις 16 εκατομμυρίων ετών (το 1/300 της ηλικίας του ηλιακού μας συστήματος)- και απέχει 420 έτη φωτός. Ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί τι είδους αντικείμενο είναι αυτό που φέρει το δακτύλιο –πολύ χαμηλής μάζας άστρο, καστανός νάνος ή πλανήτης.

————————————————————————————————————————————

Το ηλιακό σύστημα του άστρου ΚΟΙ-961 σε σύγκριση με το δικό μας.

Ένα ηλιακό σύστημα σε μικρογραφία
Και οι ανακαλύψεις από την εξερεύνηση άλλων ηλιακών συστημάτων του Γαλαξία συνεχίζονται. Αστρονόμοι που χρησιμοποίησαν δεδομένα της αποστολής Kepler της NASA ανακάλυψαν τους τρεις μικρότερους πλανήτες που έχουν εντοπιστεί ποτέ σε τροχιά γύρω από άλλο άστρο. Οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από ένα άστρο που ονομάζεται KOI-961 και η ακτίνα τους είναι 0,78, 0,73 και 0,57 φορές εκείνη της Γης αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι ο μικρότερος ανακαλυφθείς εξωπλανήτες έχει το μέγεθος του Άρη. Και οι τρεις εξωπλανήτες θεωρείται πως είναι βραχώδη σώματα σαν τη Γη, αλλά περιφέρονται πολύ κοντά στο άστρο τους, κατά συνέπεια είναι πολύ θερμά για να ανήκουν στην κατοικήσιμη ζώνη (την περιοχή της τροχιάς όπου μπορεί να υπάρξει νερό σε υγρή κατάσταση). Μέχρι στιγμής, από τους 700 ανακαλυφθέντες εξωπλανήτες, ελάχιστοι είναι βραχώδεις (οι περισσότεροι είναι αεριώδεις γίγαντες και υπεργίγαντες). Οι αστρονόμοι μόλις αρχίζουν να επιβεβαιώνουν τους χιλιάδες υποψήφιους εξωπλανήτες που έχει ανακαλύψει το Kepler. Η ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη στο μέγεθος του Άρη είναι συναρπαστική και υπονοεί ότι μπορεί να υπάρχουν και πολλοί άλλοι παρόμοιοι κόσμοι. Το Kepler ψάχνει για εξωπλανήτες παρακολουθώντας διαρκώς πάνω από 150.000 άστρα, και αναζητώντας μεταβολές στην λαμπρότητά τους οι οποίες προκαλούνται από διαβάσεις εξωπλανητών μπροστά από το δίσκο τους (όπως δηλαδή ανακαλύφθηκε ο «Κρόνος που έχει πάρει αναβολικά» της προηγούμενης είδησης). Απαιτούνται τουλάχιστον τρεις διαβάσεις για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη εξωπλανήτη –ενώ πρέπει να ακολουθήσουν και επίγειες παρατηρήσεις. Οι τρεις νέοι πλανήτες περιφέρονται πολύ κοντά στο άστρο τους και το έτος τους διαρκεί λιγότερο από δυο ημέρες. Το KOI-961 είναι ένας ερυθρός νάνος με διάμετρο μόλις το 1/6 εκείνης του Ήλιου –κάτι που το καθιστά μόλις 70% μεγαλύτερο από το Δία.

————————————————————————————————————————————

Το «υπέρβαρο» γαλαξιακό σμήνος El Gordo.

Γαλαξιακό σμήνος με… προβλήματα βάρους
Ένα εξαιρετικά θερμό και μαζικό σμήνος νεαρών γαλαξιών, το μεγαλύτερο που έχει εντοπιστεί ποτέ στο μακρινό Σύμπαν, μελετήθηκε πρόσφατα από μια διεθνή ομάδα αστροφυσικών μέσω του ευρωπαϊκού Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, σε συνδυασμό με το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτινών Χ Chandra της NASA και το Κοσμολογικό Τηλεσκόπιο της Ατακάμα. Τα συμπεράσματα ανακοινώθηκαν στις 10 Ιανουαρίου και αφορούν ένα γαλαξιακό σμήνος που πήρε το χαρακτηριστικό παρατσούκλι El Gordo («χοντρός», στα Ισπανικά). Αποτελείται από δυο ξεχωριστά γαλαξιακά υποσμήνη που συγκρούονται με ταχύτητα πολλών εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα (εννοείται πως οι αποστάσεις είναι τόσο κολοσσιαίες που θα πρέπει να περάσουν δισεκατομμύρια χρόνια για να φανούν οι συνέπειες της σύγκρουσης). Το νεοανακαλυφθέν γαλαξιακό σμήνος είναι τόσο μακριά που το φως του ταξίδεψε επί επτά δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, είναι το πρώτο σμήνος που έχει τέτοια μάζα και θερμότητα και που εκπέμπει τόσο μεγάλη ένταση ακτίνων Χ από κάθε άλλο που έχει ανακαλυφθεί σε τέτοια απόσταση. Τα γαλαξιακά σμήνη είναι τα μεγαλύτερα αντικείμενα του Σύμπαντος που συγκρατούνται χάρη στη βαρύτητα. Σχηματίζονται από συγχώνευση μικρότερων ομάδων γαλαξιών, μια διαδικασία που εξαρτάται από την εκάστοτε ποσότητα σκοτεινής ύλης και σκοτεινής ενέργειας του Σύμπαντος –συνεπώς η μελέτη των γαλαξιακών σμηνών μπορεί να ρίξει λίγο φως σε αυτά τα ιδιαίτερα αινιγματικά συστατικά. Η ομάδα των αστροφυσικών ανακάλυψε το «Χοντρό» μελετώντας την διαστρέβλωση της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου (τον «απόηχο» του Big Bang, της κολοσσιαίας έκρηξης που δημιούργησε το Σύμπαν πριν 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια).

————————————————————————————————————————————

Τι χρώμα έχει ο Γαλαξίας μας;

Animation της μελλοντικής σύγκρουσης του Γαλαξία μας με εκείνον της Ανδρομέδας. Η μωβ μπαλίτσα είναι το Ηλιακό μας Σύστημα (όχι υπό κλίμακα).

Η ερώτηση μοιάζει ανόητη εξ πρώτης όψεως, αφού η απάντηση είναι προφανής: γαλακτερό. Πολλοί πολιτισμοί και λαοί στον κόσμο έδωσαν στο Γαλαξία, την ζώνη των άστρων που διχοτομεί τον νυχτερινό ουρανό, ονόματα που σχετίζονται με το γάλα. Κάποιοι μύθοι τον συνδέουν με ένα κοπάδι βόδια των οποίων το γάλα δίνει στον ουρανό τη μπλε απόχρωση. Στην Ανατολική Ασία πίστευαν πως η θαμπή ζώνη αστεριών είναι το «Ασημένιο Ποτάμι» του Παραδείσου. Σύμφωνα με μια εκδοχή της μυθολογίας μας ο Γαλαξίας σχηματίστηκε από το γάλα που χύθηκε από τους μαστούς της Ήρας, όταν εκείνη ανακάλυψε πως ο Δίας την είχε ξεγελάσει να θηλάζει τον νεαρό Ηρακλή. Το χρώμα αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες ιδιότητες των γαλαξιών που μελετούν οι αστρονόμοι, αλλά ο ακριβής προσδιορισμός του χρώματος του δικού μας Γαλαξία (που αναφέρεται πάντα με «Γ» κεφαλαίο) ήταν ανέκαθεν δύσκολος επειδή το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται μέσα σε αυτόν. Έτσι, τα νέφη σκόνης και αερίων που μεσολαβούν, συσκοτίζουν τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του Γαλαξία εμποδίζοντας τους ερευνητές να διακρίνουν την «ευρύτερη εικόνα». Είναι σαν να προσπαθούμε να προσδιορίσουμε το συνολικό χρώμα της Γης έχοντας υπόψη μόνο το πώς μοιάζει πχ η Αττική από το διάστημα. Πρόσφατα όμως, μια ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε τον ακριβέστερο μέχρι στιγμής προσδιορισμό του χρώματος του Γαλαξία: «πολύ αγνό λευκό, σχεδόν αντίστοιχο με εκείνο μιας φρέσκιας ανοιξιάτικης χιονόπτωσης». Για να λύσει το πρόβλημα, η ομάδα χρησιμοποίησε φωτογραφίες άλλων, πολύ μακρινών γαλαξιών που διακρίνονται καθαρά. Η ομάδα εντόπισε γαλαξίες παρόμοιους με το δικό μας, ιδιαίτερα εκείνους με παρόμοιο αριθμό άστρων και συχνότητα γένεσης νέων άστρων και με βάση αυτά τα δεδομένα, κατέληξε στο συμπέρασμά της.

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

Ακολουθήστε το Techblog.gr στο Google News για να μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις τεχνολογίας. Αν χρησιμοποιείτε RSS προσθέστε το Techblog στη λίστα σας https://techblog.gr/feed/.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

4 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
giorgio

Και πάνω που νόμιζες πως η σύγκρουση με τον γαλαξία της Ανδρομέδας έκανε “μικρή ζημιά”, πάρε να ‘χεις μια επιστροφή στο 0:50”. Ήταν τόσο αναπάντεχο που ανατρίχιασα.

Θανάσης Βέμπος

Όντως… Γι αυτό άλλωστε και το διάλεξα!

Solon

Δεν ξέρω φίλε Θανάση αλλά δεν πείθομαι ότι όλα έχουν να κάνουν με την παρωχημένη τεχνολογία των ρώσων. Χωρίς να αμφισβητώ ότι όντως είναι πολύ πίσω σε σχέση με τους αμερικάνους σε ηλεκτρονικά και ρομποτική εξήγησέ μου σε παρακαλώ πως γίνεται σχεδόν όλοι οι φετινοί ρωσικοί πύραυλοι να αποτυγχάνουν στην αποστολή τους εκτός από αυτόν που ήταν φορτωμένος με αμερικανικούς δορυφόρους!!! Τυχαίο; Δεν νομίζω. Είναι πολύ φτηνότερο και πολύ ποιο εύκολο να κάνεις ένα σαμποτάζ που κοστίζει δισεκατομμύρια στον αντίπαλό σου παρά να πρέπει να επενδύσεις δισεκατομμύρια για να τον ανταγωνιστείς. Είναι γεγονός ότι η ΗΠΑ παρόλο που είναι πολύ μπροστά σε σχέση με τους Ρώσους στη διαστημική τεχνολογία αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουν κάποιο επανδρωμένο τροχιακό όχημα ενώ οι Ρώσοι έχουν έστω και παλιό. Από την άλλη οι ΗΠΑ με τα τεράστια οικονομικά προβλήματα προσπαθούν να βάλουν ιδιώτες στο διαστημικό παιχνίδι και καθυστερούν συνεχώς την δημόσια χρηματοδότηση της NASA με νέα κεφάλαια. Οι αποτυχίες των Ρώσων λοιπόν βολεύουν τόσο πολύ την ΗΠΑ που μου είναι πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι δεν έχουν βάλει το χεράκι τους στο ρωσικό μπάχαλο. Και στο κάτω κάτω όπως λέει και μια παλιά αγγλική παροιμία «όταν κάτι κράζει σαν πάπια, περπατάει σαν πάπια και… Συνέχεια »

Θανάσης Βέμπος

Φίλε Solon, η τεχνολογία των Ρώσων δεν είναι παρωχημένη, απλώς κατά τη γνώμη μου (και κατά τη γνώμη πολλών έγκυρων αναλυτών, Δυτικών αλλά και Ρώσων (βλ. πχ το καλύτερο ίσως σχετικό ρωσικό site https://www.russianspaceweb.com/ ) η έλλειψη εκσυγχρονισμού τα τελευταία χρόνια, η απώλεια “εγκεφάλων” στη δεκαετία του 1990 και η ελλιπής χρηματοδότηση (ας μην ξεχνάμε οτι και σήμερα, το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα λαμβάνει χρηματοδότηση ίση μόλις με το ένα πέμπτο εκείνης που λαμβάνει η NASA σχ. βλ. https://en.wikipedia.org/wiki/Space_program) είχαν ως αποτέλεσμα διαρθρωτικές αδυναμίες που εκδηλώθηκαν μαζικά τους τελευταίους μήνες με τις απανωτές αποτυχίες. Ως μακροχρόνιος παρατηρητής του σοβιετικού/ρωσικού διαστημικού προγράμματος (και της πρώην ΕΣΣΔ κάποτε) μπορώ να σε διαβεβαιώσω οτι υπήρχε (και υπάρχει) ολόκληρη “κουλτούρα” απόδοσης λαθών σε “ξένους παράγοντες”, “σαμποτέρ” κλπ. Άλλωστε η “πακαζούχα” (η κουλτούρα της απόκρυψης και αποσιώπησης των λαθών, βλ.”χωριά του Ποτέμκιν” https://en.wikipedia.org/wiki/Potemkin_village) έχει μεγάλο παρελθόν στη Ρωσία. Προσωπική μου γνώμη λοιπόν είναι ότι δεν πρόκειται για “ξένο δάκτυλο”. Άλλωστε αν οι Ρώσοι ισχυρίζονται κάτι τέτοιο θα πρέπει να το αποδείξουν κιόλας. Οι ασυνήθιστοι ισχυρισμοί απαιτούν ασυνήθιστες αποδείξεις. Πάντως Solon σε ευχαριστώ πολύ για τα συχνά, εκτενή και εύστοχα σχόλιά σου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]