Space News Report – 23.03.2011

Πώς αλλάζουν οι καιροί! Πριν μισό αιώνα οι Αμερικανοί έστελναν ανθρώπους στη Σελήνη ενώ η Κίνα ήταν μια οπισθοδρομική τριτοκοσμική χώρα. Σήμερα οι Κινέζοι σχεδιάζουν επιδρομή στη Σελήνη κι οι Αμερικανοί θα πληρώνουν πλέον στους Ρώσους τσουχτερό εισιτήριο για να μεταφέρουν τους αστροναύτες τους σε τροχιά.

Νέα στήλη: Space News Report, Κάθε Τετάρτη μόνο στο Techblog.

————————————————————————————————————————————

Supermoon
Λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα της 19ης Μαρτίου, ανέτειλε μια πανσέληνος σπάνιας ομορφιάς. Ήταν η μεγαλύτερη εδώ και σχεδόν 20 ολόκληρα χρόνια –επειδή ο δορυφόρος μας βρισκόταν στο περίγειό του, το κοντινότερο σημείο της ελλειπτικής τροχιάς του γύρω από τη Γη. Η πανσέληνος αυτή ήταν κάπου 14% μεγαλύτερη σε (φαινομενικό) μέγεθος και 30% λαμπρότερη από την πανσέληνο του απόγειου (στο πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς του). Με δυο λόγια ήταν μια Υπερ-πανσέληνος, ένα Supermoon! Παρά τα όσα (αναμενόμενα) τρομολαγνικά κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, το Supermoon δεν αποτέλεσε την αιτία για τον καταστροφικό σεισμό και το τσουνάμι στην Ιαπωνία. Άλλωστε η προηγούμενη υπερπανσέληνος (Μάρτιος 1983) πέρασε χωρίς συνέπειες για τον εύθραυστο πλανήτη μας…

————————————————————————————————————————————

Ένας Αγγελιοφόρος στον Ερμή
Στις 17 Μαρτίου ο αμερικανικός αυτόματος βολιστήρας MESSENGER μπήκε με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τον Ερμή μετά από διαστημική οδύσσεια εφτά χρόνων στην οποία διάνυσε πάνω από 6 δισεκατομμύρια χλμ. Ο Ερμής είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πλησιέστερα στον Ήλιο απ’ όλους τους άλλους πλανήτες. Όταν ξημερώνει, η επιφάνειά του ψήνεται στους 427ο C κι όταν νυχτώνει παγώνει στους -183ο C. Μοιάζει αρκετά με τη Σελήνη και έχει δεχτεί επίσκεψη μόνο από ένα άλλο διαστημόπλοιο –το Mariner 10 της NASA το 1974 και το 1975. Τα στοιχεία που θα μεταδώσει το MESSENGER από τον μικροσκοπικό και καυτό πλανήτη θα συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχηματισμού και εξέλιξης του πλανητικού μας συστήματος. Το σε μέγεθος οικιακού ψυγείου διαστημόπλοιο μεταφέρει 7 επιστημονικά όργανα και η πρώτη φωτογραφία από την επιφάνεια του Ερμή από υψόμετρο 200 χλμ (κάτι λιγότερο από Αθήνα-Θεσσαλονίκη σε ευθεία γραμμή) αναμένεται να μεταδοθεί στις 29 Μαρτίου.

————————————————————————————————————————————

Τσουχτερό «διαστημικό εισιτήριο»
Το μη επανδρωμένο πρόγραμμα της NASA πάει πολύ καλά, αλλά το επανδρωμένο πρόγραμμα παρακμάζει διαρκώς. Ακόμα μια είδηση που το επιβεβαιώνει: από το 2014, η Ρωσία θα χρεώνει τις ΗΠΑ 63 εκατομμύρια δολάρια για το ‘εισιτήριο αλέ ρετούρ’ του κάθε Αμερικανού αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Τα διαστημικά λεωφορεία της NASA αποσύρονται φέτος οριστικά, κατόπιν ‘ευδοκίμου’ τριακονταετούς υπηρεσίας και οι μεταφορές πληρωμάτων ανατίθενται αποκλειστικά στα γέρικα αλλά αξιόπιστα ρωσικά Soyuz. Μέχρι πρότινος οι Ρώσοι χρέωναν τη NASA «μόνο» 56 εκατομμύρια δολάρια το «κεφάλι» ενώ χρέωναν «μόλις» 20 εκατ. δολάρια τους λιγοστούς (ζάπλουτους) ιδιώτες που είχαν ταξιδέψει παλαιότερα στον ISS, ως τουρίστες του Διαστήματος. Μέχρι το 2016, το «μαλλί» για τη NASA θα ανέλθει στα 753 εκατ. δολάρια, ενώ το μέλλον του διαδόχου του διαστημικού λεωφορείου είναι λίαν ομιχλώδες.

————————————————————————————————————————————

Fantastic Four!
Και παράλληλα, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η Κίνα προγραμματίζει ούτε μία, ούτε δυο, αλλά τέσσερις μη επανδρωμένες αποστολές προσσελήνωσης μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Ήδη η Κίνα απέστειλε με επιτυχία τους βολιστήρες Chang’e 1 και 2 σε σεληνιακή τροχιά. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το Chang’e 3 θα επιχειρήσει προσσελήνωση το 2013 και κατόπιν θα αποβιβάσει ένα ρομποτικό τροχοφόρο που θα αναλύσει δείγματα εδάφους. Θα ακολουθήσει το Chang’e 4 το 2014-2015, επίσης με αυτόματο τροχοφόρο, ενώ το 2017 θα είναι το έτος-σταθμός στην κινεζική διαστημική προσπάθεια όταν το Chang’e 5 θα επιχειρήσει αυτόματη επιστροφή δείγματος εδάφους στη Γη. Ύστερα θα ακολουθήσει το Chang’e 6 ως το 2020. Όλα αυτά βέβαια δεν αποτελούν ακριβώς πρωτοποριακά εγχειρήματα αφού έχουν πραγματοποιηθεί πριν μισό αιώνα από ΗΠΑ και Ρωσία. Όμως τέτοιες αποστολές θα αυξήσουν σημαντικά το περιφερειακό και διεθνές τεχνολογικό (και όχι μόνο) κύρος του γίγαντα της Ασίας. Άραγε η κινεζική προσπάθεια θα γαλβανίσει τα «κοιμισμένα» διαστημικά προγράμματα ΗΠΑ και Ρωσίας; Ίδωμεν…

————————————————————————————————————————————

Δείτε ένα επανδρωμένο άστρο
Ακόμα και στον νυχτερινό ουρανό της Αθήνας, που κοντεύει να γίνει… ημερήσιος από τα αμέτρητα φώτα, είναι δυνατό να δείτε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) σε ένα από τα περάσματά του πάνω από τη χώρα μας. Για το σκοπό αυτό αρκεί να συμβουλευτείτε τον πίνακα που παραθέτουμε. Το μέγεθος φανερώνει τη λαμπρότητα του ISS (όσο πιο μεγάλος είναι ο αρνητικός αριθμός, τόσο πιο αυξημένα είναι). Το υψόμετρο είναι σε μοίρες (απλός κανόνας: τεντώστε το χέρι με σφιγμένη τη γροθιά. Το μέρος του ουρανού που καλύπτει η γροθιά είναι περίπου 10 μοίρες. Από τον ορίζοντα μέχρι το σημείο ακριβώς πάνω από το κεφάλι σας είναι 90 μοίρες). Αζιμούθιο είναι η γωνιακή απόσταση από μια κατεύθυνση του ορίζοντα. Παράδειγμα: για να δείτε τον ISS στο πέρασμα της 23ης Μαρτίου πρέπει να σταθείτε όρθιος, να στραφείτε προς το νοτιά (αζιμούθιο Ν) και να κοιτάξετε σε γωνιακό ύψος 10ο στις 6.04.56 το πρωί. Η ώρα είναι λίγο… βάρβαρη, αλλά αν είστε ξενύχτηδες ή ξυπνάτε νωρίς, αξίζει τον κόπο. Δεν θα δείτε κάτι εντυπωσιακότερο από ένα πολύ φωτεινό, κινούμενο άστρο, αλλά σκεφτείτε ότι σε αυτό το φωτεινό σημαδάκι ζουν και εργάζονται έξι ανθρώπινα πλάσματα…

————————————————————————————————————————————

Credits φωτογραφιών
φωτο 1. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 19.1.2011 και δεν έχει σχέση με το Supermoon. www.perseus.gr
φωτο 3. Roskosmos/Orbiter.ch
φωτο 4. www.picturechina.com.cn
φωτο 5. NASA

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr