Space News Report – 27.07.2011

Με την προσγείωση του Atlantis, το πρόγραμμα σταματά οριστικά αλλά η Οδύσσεια του Διαστήματος συνεχίζεται. Ο Πλούτωνας απέκτησε και 4ο δορυφόρο, ενώ του χρόνου τέτοια εποχή ένα τροχοφόρο θα σκαρφαλώνει ένα βουνό στον Άρη. Στο μεταξύ το «Μυστήριο των Pioneer» ίσως διαλευκανθεί ενώ οι αστρονόμοι ανακάλυψαν το μεγαλύτερο απόθεμα νερού στο σύμπαν.

Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report.
————————————————————————————————————————————

, Space News Report – 27.07.2011

Μια συναρπαστική φωτογραφία που τραβήχτηκε στις 21 Ιουλίου από τον ISS: το Atlantis φρενάρει στην ατμόσφαιρα της Γης και αρχίζει την κάθοδό του. Πηγή: NASA/ Johnson Space Center.

Το Διαστημικό Λεωφορείο περνά στην ιστορία
Tα ξημερώματα της 21ης Ιουλίου το πρόγραμμα του διαστημικού λεωφορείου τερματίστηκε οριστικά και αμετάκλητα όταν οι τροχοί του Atlantis άγγιξαν το τάρμακ του Διαδρόμου 15 στις εγκαταστάσεις του Διαστημικού Κέντρου Kennedy. Μετά από 200 τροχιές γύρω από τη Γη και ένα ταξίδι 8.505.160 χλμ η ομαλή προσεδάφιση του διαστημοπλοίου στη Φλόριντα έριξε την αυλαία στο πρόγραμμα μετά από 30 χρόνια πτήσεις. Το τελευταίο πλήρωμα της αποστολής STS-135 αποτελείτο από τους Chris Ferguson (κυβερνήτη), Doug Hurley (πιλότο) και τους ειδικούς επί του φορτίου Sandra Magnus και Rex Walheim. Στη διάρκεια της 13ήμερης πτήσης, το πλήρωμα παρέδωσε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) πάνω από 4 τόνους ανταλλακτικών και αναλωσίμων στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και 1,2 τόνοι τρόφιμα για το 6μελές μόνιμο πλήρωμα. Την επόμενη μέρα, ο διοικητής της NASA Charlie Bolden, βετεράνος αστροναύτης του προγράμματος του διαστημικού λεωφορείου δήλωσε ότι η τελευταία αποστολή διαστημικού λεωφορείου σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, αλλά υπογράμμισε την αφοσίωση της NASA στη συνέχιση των επανδρωμένων πτήσεων και την λήψη των απαραίτητων αποφάσεων για τη διασφάλιση της αμερικανικής πρωτοπορίας στον χώρο, στα επόμενα χρόνια. Βέβαια οι μεγαλόστομες (και αρκούντως γενικόλογες και αόριστες) δηλώσεις, έρχονται σε πλήρη αντίθεση όχι μόνο με τη μείωση του διαστημικού προϋπολογισμού αλλά και την παντελή έλλειψη σαφούς και συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για μελλοντικά φιλόδοξα προγράμματα εξερεύνησης. Τα διαστημικά λεωφορεία κατάφεραν πολλές και σημαντικές «πρωτιές», αλλά αν η παράλυση της θέλησης των ΗΠΑ να προχωρήσει σε τολμηρές πρωτοβουλίες συνεχιστεί (κάτι που είναι και το πιθανότερο) το διαστημικό λεωφορείο θα καταντήσει σαν το πρόγραμμα Apollo: απλώς μια αφορμή για νοσταλγικές αναδρομές στους άθλους του παρελθόντος.

————————————————————————————————————————————

Εντυπωσιακό animation της περιοχής του κρατήρα Gale στον Άρη στον οποίο το Curiosity θα προσγειωθεί το καλοκαίρι του 2012. Πηγή: NASA/ JPL.

Η “Περιέργεια” θα σκαρφαλώσει αρειανό βουνό
Κι ενώ στη Γη προσγειωνόταν το τελευταίο διαστημικό λεωφορείο, στον πλανήτη Άρη το αυτόματο ρόβερ Opportunity συνέχιζε ακούραστο τις διαδρομές του, έχοντας φτάσει σε απόσταση μόλις 1 χλμ από το “Spirit Point”, στα χείλη του κρατήρα Endeavour. Το αυτόματο τροχοφόρο εξακολουθεί (μετά από επτά συναπτά έτη λειτουργίας!) να περιπλανιέται στην έρημο του Κόκκινου Πλανήτη, καλύπτοντας μισό χιλιόμετρο την εβδομάδα –παρά τα τεχνικά προβλήματα στον δεξιό εμπρόσθιο τροχό, τα οποία ανάγκασαν τον Έλεγχο Αποστολής να επινοήσει νέες τεχνικές οδήγησης. Στις 19 Ιουλίου το Opportunity είχε διανύσει συνολικά 32,5 χιλιόμετρα στην επιφάνεια του Άρη. Στο μεταξύ, η NASA επέλεξε το σημείο προσεδάφισης του επόμενου τροχοφόρου που θα προσγειωθεί στον πλανήτη. Πρόκειται για ένα μεγάλο κρατήρα που φιλοξενεί ένα βουνό, στο οποίο θα επιχειρήσει να αναρριχηθεί το τροχοφόρο –που φέρει και το ταιριαστό όνομα Curiosity (Περιέργεια). Το Curiosity (που έχει το επίσημο όνομα Mars Science Laboratory [MSL]), θα προσεδαφιστεί στον κρατήρα Gale κοντά στον ισημερινό του Άρη. Ο κρατήρας έχει διάμετρο πάνω από 150 χλμ και το κεντρικό του όρος έχει ύψος πάνω από 5.000 μέτρα. Η σταδιακή αναρρίχηση θα επιτρέψει την εξέταση διαφορετικών μορφών τερέν. Ο κρατήρας Gale ήταν ένα από τα 60 υποψήφια σημεία προσεδάφισης που είχαν επιλεγεί με βάση το επιστημονικό ενδιαφέρον και τις τεχνικές δυνατότητες του Curiosity –το οποίο θα παίρνει την ενέργειά του από θερμοηλεκτρική γεννήτρια ραδιοϊσοτόπων. Το τελευταίο αναμένεται να εκτοξευτεί στο χρονικό διάστημα μεταξύ 25 Νοεμβρίου και 18 Δεκεμβρίου και να προσεδαφιστεί στον κρατήρα τον Αύγουστο του 2012.

————————————————————————————————————————————

Η αποστολή New Horizons εκτοξεύτηκε το 2006 και θα προσεγγίσει τον μυστηριώδη Πλούτωνα το 2015. Πηγή: NASA.

Ανακαλύφθηκε και τέταρτος δορυφόρος του Πλούτωνα
Κι από τον Άρη στα πέρατα του Ηλιακού μας Συστήματος. Χρησιμοποιώντας το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble οι αστρονόμοι κατάφεραν να ανακαλύψουν και ένα τέταρτο δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τον μακρινό Πλούτωνα –ο οποίος ίσως… αποζημιώνεται με τον τρόπο αυτό για την «ταπείνωση» που υπέστη όταν υποβιβάστηκε από κανονικό σε νάνο πλανήτη. Ο μικροσκοπικός νέος δορυφόρος, πήρε την προσωρινή ονομασία Ρ4 και εντοπίστηκε στη διάρκεια μιας έρευνας για πιθανούς δακτύλιους ύλης γύρω από τον Πλούτωνα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, έχει διάμετρο 13-34 χλμ. Συγκριτικά, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Πλούτωνα, ο Χάρων, έχει διάμετρο 1.043 χλμ, ενώ το μέγεθος των άλλων (Νύκτα και Ύδρα) κυμαίνεται από 32-113 χλμ. Το συναρπαστικό νέο εύρημα είναι αποτέλεσμα της εργασίας υποστήριξης της αποστολής New Horizons της NASA η οποία αναμένεται να προσεγγίσει τον Πλούτωνα το 2015. Το New Horizons θα είναι ο πρώτος βολιστήρας που θα περάσει από την περιοχή του Πλούτωνα και οι εικόνες που θα μεταδώσει θα παράσχουν πολύτιμα νέα δεδομένα για τις παγωμένες εσχατιές του Ηλιακού μας Συστήματος. Πάντως η –έστω και κατά προσέγγιση- χαρτογράφηση της επιφάνειας του Πλούτωνα και η ανακάλυψη νέων δορυφόρων από το Hubble, αποτελούν ανεκτίμητη συμβολή στην αποστολή, αφού έτσι ο Έλεγχος Αποστολής θα έχει στα χέρια του συγκεκριμένα στοιχεία για τους «στόχους». Υπόψη ότι το New Horizons θα πραγματοποιήσει απλώς ένα γρήγορο πέρασμα από το σύστημα του Πλούτωνα και δεν θα έχει την «πολυτέλεια» να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον νάνο πλανήτη. Πάντως ο νεοανακαλυφθείς δορυφόρος κινείται κάπου ανάμεσα στις τροχιές της Νύκτας και της Ύδρας (που ανακαλύφθηκαν πάλι από το Hubble το 2005).

————————————————————————————————————————————

Μικρή αναδρομή στο πρόγραμμα των «αρχαίων» βολιστήρων Pioneer. Πηγή: NASA.

Φως στο μυστήριο της “Ανωμαλίας των Pioneer”;
Ακόμα πιο πέρα από τον Πλούτωνα, τέσσερα ανθρωποποίητα διαστημόπλοια έχουν ήδη φτάσει εκεί που «no man has gone before» (όπως θα έλεγε και ο κάπταιν Κερκ!) και μεταδίδουν στοιχεία από τα πρόθυρα της διαστρικής αβύσσου. Είναι τα Pioneer 10 και 11 και τα Voyager 1 και 2 που εδώ και δεκαετίες ταξιδεύουν στο διάστημα. Οι ανακαλύψεις τους δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες. Συγκεκριμένα, τα Pioneer 10 και 11 φαίνεται να υφίστανται μια «μυστηριώδη» δύναμη άγνωστης προέλευσης η οποία μοιάζει να τα επιβραδύνει. Το ανεξήγητο αυτό φαινόμενο πρωτοανακαλύφθηκε το 1980 και έκτοτε έγιναν πολλές προσπάθειες ερμηνείας του. Οι επιστήμονες μιλούσαν για τη βαρυτική έλξη ανεντόπιστων σωμάτων του Ηλιακού μας Συστήματος, για επιδράσεις της περίφημης σκοτεινής ύλης ή της σκοτεινής ενέργειας, για κοσμική διαστολή ή για κάποια ριζική ανωμαλία στην ίδια τη φύση της βαρύτητας. Ωστόσο πρόσφατα, δημοσιεύτηκε ένα άρθρο σε επιστημονική επιθεώρηση το οποίο προτείνει ότι η «Ανωμαλία των Pionneer» οφείλεται σε παράγοντα εντός των διαστημοπλοίων και ότι δεν έχει καμία σχέση με «εξωτικές» ερμηνείες. Συγκεκριμένα, ο Slava Turyshev και μια ομάδα ερευνητών, δημοσιεύουν στο νέο τεύχος του Physical Review Letters μια ανάλυση δεδομένων από τις ραδιοεκπομπές του σκάφους. Η ανάλυση αυτή ενισχύει την εκδοχή ότι η πηγή της ανωμαλίας βρίσκεται στα ίδια τα σκάφη και όχι σε κάποια μυστηριώδη εξωτερική επίδραση. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πιθανότερη αιτία είναι η θερμότητα που εκλύεται από τα συστήματα των Pioneer. Αν η εξήγηση αυτή είναι ορθή, θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση του σχεδιασμού μελλοντικών αποστολών.

————————————————————————————————————————————

Εντυπωσιακό animation ενός κβάζαρ και της μαύρης τρύπας που το δημιουργεί.
Πηγή: cosmovision.com.mx

Ο μεγαλύτερος “ταμιευτήρας” νερού στο σύμπαν
Το νερό φαίνεται να υπάρχει, κυριολεκτικά, παντού. Δυο ομάδες αστρονόμων ανακάλυψαν το μεγαλύτερο και μακρινότερο «ταμιευτήρα» νερού που έχει εντοπιστεί ποτέ στο σύμπαν. Ερευνώντας –από απόσταση 40 πεντάκις εκατομμυρίων χιλιομέτρων- ένα κβάζαρ (ένα από τα λαμπρότερα και βιαιότερα αντικείμενα του σύμπαντος, ουσιαστικά ένας γαλαξίας που καταρρέει), οι ερευνητές ανακάλυψαν μια μάζα υδρατμών με όγκο τουλάχιστον 140 τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από εκείνο όλων των ωκεανών της Γης και 100.000 φορές μεγαλύτερο από τον όγκο του Ήλιου. Το συγκεκριμένο κβάζαρ (APM 08279+5255) βρίσκεται στην ασύλληπτη απόσταση των 12 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, πράγμα που σημαίνει ότι το φως του έκανε ισάριθμα χρόνια να φτάσει στη Γη, πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή βλέπουμε το κβάζαρ όπως ήταν πριν 12 δισεκατομμύρια χρόνια! Ωστόσο είναι γεγονός πως η ανακάλυψη αποκαλύπτει μια εποχή που το σύμπαν ήταν πολύ νέο, έχοντας «κλείσει» τα 1,6 δισεκατομμύρια χρόνια του. Τα νέα δεδομένα φανερώνουν ότι το νερό είναι άφθονο σε όλο το σύμπαν, ακόμα και σε πολύ μακρινές εποχές. Το κβάζαρ είναι ένα φαινόμενο που παράγεται από μια τεράστια μαύρη τρύπα η οποία καταναλώνει σταδιακά έναν δίσκο αερίου και σκόνης που την περιβάλλει. Καθώς τον «καταβροχθίζει», εκλύονται τρομακτικές ποσότητες ενέργειας. Οι επιστήμονες θεωρούν πως η μαύρη τρύπα που δημιουργεί το κβάζαρ APM 08279+5255 έχει μάζα 20 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου και παράγει ενέργεια όσο ένα τετράκις εκατομμύριο ήλιοι. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως ότι το ανθρώπινο μυαλό αδυνατεί να συλλάβει την πραγματική εικόνα πίσω από τα ιλιγγιώδη αυτά νούμερα…

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

8 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
Αποστόλης

Πολύ ωραίο το άρθρο σας κύριε Βέμπο και με πολύ χρήσιμες πληροφορίες που οφείλω να ομολογήσω ότι πολλές δεν τις ήξερα (ειδικά στο τελευταίο σκέλος του κειμένου). Ευχαριστώ.

Dimitris

Ευχαριστώ πολύ για τις ειδήσεις!

Solon

Sorry αλλά δεν το έπιασα. Η θερμότητα που εκλύουν τα συστήματα των Pioneers επιβραδύνει τα σκάφη; Δεν μπορώ να καταλάβω σε ποια αρχή της φυσικής μπορεί να στηριχτεί αυτό. Ή εννοούν πως η θερμότητα παραμορφώνει τα σήματα ώστε να δείχνουν πως το σκάφος επιβραδύνει; Αλλά αν συνέβαινα αυτό γιατί δεν παρατηρήθηκαν και στα υπόλοιπα σκάφη που ταξιδεύουν στο Ηλιακό σύστημα παρόμοια φαινόμενα; Μήπως κ. Βέμπο έχετε διαβάσει το άρθρο να μας πείτε πάνω κάτω που βασίζουν την θεωρία τους οι ερευνητές;

Dimitris

Solon,
Τα Pioneers χρησιμοποιούν για την ισχύ τους θερμοπυρηνικές διατάξεις Πλουτωνίου και λόγω των παρεμβολών στα ηλεκτρονικά συστήματα του σκάφους βρίσκονται σε απόσταση 3 μέτρα μακρυά για προστασία. Η ακτινοβολία του πυρηνικού υλικού είναι συνεχής όλα αυτά τα χρόνια και προσπίπτει στην κύρια κεραία που δρα ως ιστίο, έτσι ασκείται μια ελάχιστη αλλά μετρήσιμη δύναμη στη πίσω πλευρά της. Επειδή η κεραία είναι μόνιμα προσανατολισμένη προς τη Γή, η δύναμη που ασκείται πίσω της δημιουργεί μια επιβράδυνση στην κίνηση του σκάφους προς την έξοδο από το Ηλιακό σύστημα.
Αυτή είναι μια εξήγηση που δίνουν οι άνθρωποι στο JPL χωρίς βέβαια να είναι απαραίτητα ορθή ή να καλύπτει πλήρως την επιβράδυνση που παρουσιάζεται. Η επιβράδυνση είναι απίστευτα μικρή, μικροσκοπική, της τάξης του 10−9 m/s2. Δέκα δισεκατομμύρια φορές μικρότερη από της Γης.

https://en.wikipedia.org/wiki/Pioneer_anomaly

Solon

Ευχαριστώ πολύ για την κατατοπιστική εξήγηση κύριε Βέμπο.

Solon

Sorry μόλις τώρα είδα πως την εξήγηση την πόσταρε ο φίλος Dimitris. Ευχαριστώ πολύ Δημήτρη.

Θανασης Βεμπος

@Dimitris, με πρόλαβες στην εξήγηση σχετικά με τα Pioneer και σε ευχαριστώ πολύ που κάλυψες τον Solon. Δυστυχώς εδώ που βρίσκομαι δεν μπορώ να έχω τακτικά πρόσβαση στο Διαδίκτυο.

Dimitris

Με μεγάλη ευχαρίστηση, όποτε μπορώ και επιτρέπουν οι γνώσεις μου ως Φυσικός να βοηθάω

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]