Space News Report – 12.10.2011

Σε λίγες μέρες, ο πρώτος ρωσικός πύραυλος θα εκτοξευτεί από ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο. Στο μεταξύ ανακαλύφθηκαν πλούσια κοιτάσματα τιτάνιου στη Σελήνη, εντοπίστηκε άφθονο… θαλασσινό νερό σε κομήτη, βρέθηκε ένας πλανητοειδής που μοιάζει με… περιστρεφόμενη κλεψύδρα και καταστρώθηκε ο πρώτος πλήρης φωτογραφικός χάρτης του Τιτάνα.

Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report.
————————————————————————————————————————————

Εντυπωσιακό time lapse video που δείχνει παραστατικά την συναρμολόγηση του πυραύλου Soyuz ST-B μεταξύ 13 και 19 Σεπτεμβρίου. Πηγή: ESA.

Ο πρώτος Soyuz από ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο
Οι ετοιμασίες για την πρώτη εκτόξευση ρωσικού πυραύλου Soyuz από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο Kuru στη Γαλλική Γουιάνα (Νότια Αμερική) συνεχίζονται πυρετωδώς. Σχεδόν όλα είναι έτοιμα για την ιστορική πτήση που θα γίνει στις 20 του μηνός με φορτίο δύο δορυφόρους πλοήγησης Galileo. Ο βασικός πύραυλος έχει ήδη συναρμολογηθεί στο Κέντρο Ολοκλήρωσης του διαστημοδρόμιου και μάλιστα νωρίτερα από το προγραμματιζόμενο. Τρία βασικά στοιχεία έχουν συναρμοστεί: ο κεντρικός πυρήνας του δεύτερου ορόφου, οι τέσσερις προωθητές του πρώτου ορόφου σε ακτινωτή διάταξη και ο τρίτος όροφος. Απομένει να μεταφερθεί ο πύραυλος στην εξέδρα (rollout) και να ανυψωθεί σε όρθια θέση, οπότε και θα εγκατασταθούν οι δυο δορυφόροι και το προστατευτικό fairing. Αν όλα πάνε καλά, ο Soyuz ST-B θα εκτοξεύσει το φορτίο του σε τροχιά ύψους 23.222 χλμ. Οι εκτοξεύσεις από το Kuru θα έχουν μεγάλη σημασία γιατί το διαστημοδρόμιο βρίσκεται κοντά στον ισημερινό, συνεπώς ο Soyuz θα μπορεί να ανυψώνει μεγαλύτερο ωφέλιμο φορτίο (όσο κοντύτερα στον ισημερινό γίνεται μια εκτόξευση, τόσο περισσότερο γίνεται εκμεταλλεύσιμη η ταχύτητα περιστροφής της Γης). Στο μεταξύ όμως, η Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία (Roskosmos) ανακοίνωσε ότι ακυρώνεται το πρόγραμμα κατασκευής του νέου πυραύλου Rus-M που θα ολοκληρωνόταν το 2015. Οι Ρώσοι αποφάσισαν πως δεν χρειάζονται τον νέο πύραυλο, ο οποίος θα αντικαθιστούσε του «γέρικους» Soyuz. Το πρόγραμμα του Rus-M είχε αναλάβει ο αεροδιαστημικός κολοσσός Energia ο οποίος είχε μάλιστα λάβει ήδη $24,8 εκατ. Ο Rus-M θα εκτόξευε φορτία από το υπό σχεδιασμό νέο ρωσικό κοσμοδρόμιο Vostochny στην Άπω Ανατολή, αρχής γενομένης από το 2018. Ίσως οι Ρώσοι προχωρήσουν τελικά στην ανάπτυξη του πυραύλου Angara ως αντικαταστάτη του Soyuz, αλλά τίποτα δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα.

————————————————————————————————————————————

Η ανακάλυψη των κοιτασμάτων τιτανίου στη Σελήνη από το LRO.

Άφθονο τιτάνιο υπάρχει στη Σελήνη
Ένας νέος χάρτης της Σελήνης ο οποίος καταστρώθηκε με βάση παρατηρήσεις τόσο στο ορατό όσο και στο υπεριώδες φάσμα, αποκαλύπτει ένα πραγματικό «θησαυρό» από κοιτάσματα τιτανίου στο υπέδαφος του δορυφόρου μας. Το τιτάνιο είναι ένα πολύτιμο στρατηγικό μέταλλο, αλλά και η ανακάλυψή του ανοίγει νέες προοπτικές στην κατανόηση των μυστηρίων του εσωτερικού της Σελήνης. Τα στοιχεία προήλθαν από το βολιστήρα της NASA Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) και ανακοινώθηκαν σε μια συνάντηση Ευρωπαίων και Αμερικανών αστρονόμων την περασμένη βδομάδα. Με γυμνό μάτι, η Σελήνη μοιάζει να αποτελείται από αποχρώσεις του γκρίζου. Όμως με τα «μάτια» του LRO η επιφάνεια της Σελήνης είναι ένα μωσαϊκό από χρώματα. Οι «θάλασσες» είναι κοκκινωπές σε ορισμένα σημεία και γαλάζιες σε άλλα, κάτι που αποκαλύπτει πολύτιμα δεδομένα για τη χημεία και την εξέλιξή τους. Η Κάμερα Ευρέος Πεδίου (WAC) του LRO φωτογράφησε τη σεληνιακή επιφάνεια σε επτά διαφορετικά μήκη κύματος, με ευκρίνεια 100-400 μέτρα ανά pixel. Ορισμένα ορυκτά αντανακλούν ή απορροφούν έντονα ορισμένα τμήματα του φάσματος, συνεπώς τα δεδομένα αποκαλύπτουν τη χημική σύσταση του σεληνιακού εδάφους. Η αστρονομική ομάδα που κατάστρωσε το χάρτη, χρησιμοποίησε σχεδόν 4.000 φωτογραφίες της WAC που είχαν τραβηχτεί στη διάρκεια ενός μηνός. Συμπληρωματικά, χρησιμοποιήθηκαν και τα γεωλογικά δεδομένα που είχαν προκύψει από τα πετρώματα τα οποία συνέλεξαν οι αστροναύτες του Apollo 17 (1972) καθώς επίσης και παρατηρήσεις του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble. Απ’ ό,τι φαίνεται, στις σεληνιακές «θάλασσες» υπάρχει τιτάνιο σε αναλογία από 1% έως 10% με τη μορφή κυρίως του ορυκτού ιλμενίτης που περιέχει εκτός από τιτάνιο, οξυγόνο και σίδηρο. Και ίσως κάποτε τα σεληνιακά κοιτάσματα του στρατηγικού μετάλλου να γίνουν και οικονομικώς εκμεταλλεύσιμα…

————————————————————————————————————————————

Η προέλευση των ωκεανών της Γης. Πηγή: National Geographic Channel.

Θαλασσινό νερό σε κομήτες!
Πολύ μακριά από την άνυδρη Σελήνη, ανακαλύφθηκαν ωκεανοί νερού στα βάθη του διαστήματος. Και όταν λέμε ωκεανοί, κυριολεκτούμε. Χρησιμοποιώντας το ευρωπαϊκό Διαστημικό Τηλεσκόπιο Herschel, μια ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε τον πρώτο κομήτη που περιέχει νερό, το οποίο είναι παραπλήσιας ισοτοπικής σύνθεσης με το νερό των ωκεανών της Γης. Ο κομήτης 103P/Hartley 2 έδειξε πως, σε αντίθεση με τις επικρατούσες παραδοχές, οι κομήτες πιθανόν να έπαιξαν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη μεταφορά νερού στον πλανήτη μας και πως ο «ταμιευτήρας γαιόμορφου νερού» στο Ηλιακό μας Σύστημα είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ όσο υποψιάζονταν οι αστρονόμοι. Σήμερα το 70% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό, αλλά στις αρχικές φάσεις της δημιουργίας του πλανήτη μας, η επιφάνεια ήταν πολύ θερμή για να φιλοξενεί νερό. Σήμερα οι επιστήμονες συμφωνούν ότι το νερό των θαλασσών έφτασε στη Γη αργότερα από το διάστημα, μέσω πτώσεων κομητών και αστεροειδών. Ειδικά ο ρόλος των κομητών στη διαδικασία είναι ιδιαίτερα συναρπαστικός αφού αυτά τα σώματα όχι μόνο συνεισέφεραν στη δημιουργία των θαλασσών αλλά και στον «εφοδιασμό» τους με αζωτούχες ενώσεις που έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στη δημιουργία της ζωής. Στην έρευνά τους, οι αστρονόμοι αναζητούν την «υπογραφή» του νερού στα φάσματα των κομητών, αναλύοντας την σχετική αφθονία διαφορετικών ισοτόπων (δηλαδή ελαφρώς διαφορετικών μορφών του ατόμου ενός στοιχείου) στα μόρια του νερού. Εκτός από το συνηθισμένο νερό (Η2Ο), υπάρχει και το ημιβαρύ νερό (HDO, όπου D είναι το δευτέριο, ισότοπο του υδρογόνου). Στους ωκεανούς της Γης η αναλογία δευτέριου/υδρογόνου είναι μόλις 0,0156. Τα δεδομένα δείχνουν ότι ο κομήτης 103P/Hartley 2 περιέχει νερό με παρόμοια αναλογία ισοτόπων.

————————————————————————————————————————————

Ο ιδιότυπος πλανητοειδής 2001QG298 ίσως να μην είναι και τόσο σπάνιος.

Μια “περιστρεφόμενη κλεψύδρα” στην παγωμένη άβυσσο
Ακόμα μακρύτερα από τη Σελήνη και τους κομήτες, ένα αλλόκοτο αντικείμενο που φέρει την πεζή ονομασία 2001QG298 και βρίσκεται πολλά δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, βαθιά στη ζώνη πλανητοειδών Kuiper, προβληματίζει με τη μορφή του. Μοιάζει με κλεψύδρα η οποία μάλιστα περιστρέφεται σαν προπέλα στην τροχιά της γύρω από τον Ήλιο! Η ανακάλυψη αυτή υποδηλώνει ότι τέτοιου είδους πλανητοειδείς ίσως είναι πολύ συχνοί στη ζώνη του Kuiper. Τα αντικείμενα της ζώνης (KBO – Kuiper Belt Objects) περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο στις παγωμένες εσχατιές του Ηλιακού Συστήματος, πολύ πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα και θεωρούνται «απομεινάρια» από την εποχή του σχηματισμού των πλανητών. Το 2001QG298 είναι ένα αξιοσημείωτο ΚΒΟ που αποτελείται από δυο ωοειδή τμήματα τα οποία περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο σε πολύ μικρή απόσταση (ίσως και να εφάπτονται), δίνοντας την εντύπωση κολοσσιαίας κλεψύδρας. Η παράξενη μορφή του 2001QG298 έγινε αντιληπτή το 2004 όταν ανακαλύφθηκε ότι η φαινομενική του λαμπρότητα τριπλασιαζόταν κάθε 7 ώρες –κάτι που οφείλεται στην περιστροφή των δυο τμημάτων που το αποτελούν. Ακόμα περισσότερο, η πρόσφατη έρευνα έδειξε πως ό άξονας περιστροφής του 2001QG298 είναι κάθετος στο επίπεδο της τροχιάς του γύρω από τον Ήλιο –κάτι που δημιουργεί την εντύπωση “προπέλας” ή “έλικας”. Ορισμένες εκτιμήσεις λένε ότι ίσως μέχρι και το 10% των ΚΒΟ να είναι εφαπτόμενα δυαδικά σώματα (contact binaries). Η ζώνη Kuiper ανακαλύφθηκε μόλις το 1992 και εκτείνεται μέχρι απόσταση 50 αστρονομικών μονάδων (50 φορές η απόσταση Γης-Ήλιου) μακριά από τον Ήλιο, ενώ είναι πιθανό να περιέχει μέχρι και 70.000 πλανητοειδείς.

————————————————————————————————————————————

Αναπαράσταση του περιβάλλοντος του Τιτάνα στην περιοχή όπου προσεδαφίστηκε το Huygens,
η άκατος που εξαπέλυσε το Cassini.

Ο φαντασμαγορικός Τιτάνας
Παραμένοντας στο εξωτερικό Ηλιακό Σύστημα, μια νέα ανακάλυψη έρχεται να προσθέσει ακόμα περισσότερη γνώση για αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές του διαστήματος. Μια διεθνής ομάδα, χρησιμοποιώντας πλάνα που είχαν ληφθεί επί έξι χρόνια από τις κάμερες του βολιστήρα Cassini, σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, κατάφερε να δημιουργήσει ένα λεπτομερές μωσαϊκό της επιφάνειας του μεγαλύτερου δορυφόρου του, Τιτάνα. Συγκεκριμένα, η ομάδα συνέθεσε όλες τις υπέρυθρες εικόνες που αποκτήθηκαν χάρη στο όργανο VIMS (Visual and Infrared Mapping Spectrometer) κατά τη διάρκεια των πρώτων 70 περασμάτων του Cassini από τον Τιτάνα. Η συναρμολόγηση αυτή ήταν επίπονη δουλειά. Αρχικά, οι εικόνες έπρεπε να διορθωθούν για να εξομαλυνθούν οι διαφορές φωτισμού, ενώ κάθε πλάνο φιλτραρίστηκε pixel-pixel για να «σβηστούν» οι ατμοσφαιρικές διαταραχές. Ο Τιτάνας περιβάλλεται από μια πυκνή και αδιαφανή ατμόσφαιρα αποτελούμενη κυρίως από άζωτο. Διαθέτει νέφη από μεθάνιο και αιθάνιο, ενώ πολύ πιθανό στην επιφάνειά του να σημειώνονται βροχοπτώσεις. Μόνο που στην περίπτωση αυτή οι σταγόνες δεν αποτελούνται από νερό, αλλά από μεθάνιο, το οποίο υγροποιείται στις πολύ χαμηλές (-180ο C) θερμοκρασίες που επικρατούν. Εξαιτίας των πυκνών νεφών, η επιφάνεια είναι αόρατη και μπορεί να θεαθεί μόνο στο υπέρυθρο. Ωστόσο, οι μελέτες αποκάλυψαν ότι ο Τιτάνας είναι ένας εξωτικός, παγωμένος κόσμος με πολλά γαιόμορφα χαρακτηριστικά. Από τότε που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, τον Ιούλιο του 2004, το Cassini έκανε 78 περάσματα από τον Τιτάνα, και θα κάνει άλλα 48 ως το 2017. Μια από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις, ήταν οι λίμνες του Τιτάνα, οι οποίες είχαν εντοπιστεί από το όργανο RADAR του Cassini το 2006, αλλά οι αστρονόμοι χρειάστηκε να περιμένουν ως τον Ιούνιο του 2010 για να αποκτήσουν τις πρώτες υπέρυθρες φωτογραφίες τους.

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

2 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
Βασίλης

Ωραία νέα once more! 😉

stelios

Πολύ ενδιαφέροντα νέα!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]