Space News Report – 14.12.2011

Η NASA μπορεί να βρήκε γύψο στον Άρη –κάτι που υποδηλώνει την παρουσία υγρού νερού- αλλά κατάφερε να χάσει εκατοντάδες σεληνιακά δείγματα! Επιστήμονες πιθανολογούν την ύπαρξη εξωπλανητών από καθαρό διαμάντι, ενώ κοντύτερα σε μας, ο αστεροειδής Εστία φανερώνει ένα απρόσμενο πρόσωπο και το Cassini «εφορμά» στην Διώνη προσπαθώντας να ανακαλύψει τα δικά της μυστικά.

Διαβάστε τα προηγούμενα Space News Report.
————————————————————————————————————————————

Το ρεπορτάζ του CNN για την ανακάλυψη γύψου στον Άρη.

Πλούσιο κοίτασμα γύψου βρέθηκε στον Άρη
Το Opportunity, το ακούραστο ρομποτικό τροχοφόρο της NASA που «αλωνίζει» τον Άρη εδώ και εφτά (!) χρόνια πρόσθεσε ακόμα μια σημαντική ανακάλυψη στο ενεργητικό του. Συγκεκριμένα, βρήκε πλούσιες φλέβες ενός ορυκτού, που κατά τα φαινόμενα πρόκειται για γύψο. Γύψος υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στα σπίτια μας, ή σε κάποιο κοντινό κατάστημα οικοδομικών υλικών, αλλά η παρουσία αυτού του «ταπεινού» ορυκτού στον Κόκκινο Πλανήτη ενέχει μεγάλη σημασία, επειδή υποδηλώνει την ύπαρξη νερού. Η ανάλυση του κοιτάσματος θα συμβάλει στην βελτίωση της κατανόησης της ιστορίας του νερού στον Άρη. Η παρουσία γύψου σημαίνει σε πρώτη φάση ότι υγρό νερό έχει ρεύσει στα επιφανειακά πετρώματα μέσα από ρωγμές. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο στη Γη, αλλά στον Άρη μια τέτοια ανακάλυψη κάνει τους γεωλόγους να σκιρτήσουν από ενθουσιασμό. Το κοίτασμα που εξέτασε ενδελεχώς το Opportunity έχει πλάτος 1-2 εκατοστά, μήκος 45-50 εκατοστά και εξέχει ελαφρώς από το επιφανειακό πέτρωμα. Η ανακάλυψη έγινε σε μια περιοχή στα χείλη του κρατήρα Endeavour, όπου προς το παρόν περιπλανιέται το τροχοφόρο. Τίποτα παρόμοιο δεν είχε βρεθεί στην περιπλάνηση των 33 χλμ που έχει πραγματοποιήσει το Opportunity στους 90 μήνες που βρίσκεται στον Κόκκινο Πλανήτη. Το κοίτασμα –που ονομάστηκε ανεπίσημα Homestake- περιέχει άφθονο ασβέστιο και θείο και εξετάστηκε με την μικροσκοπικής εμβέλειας κάμερα και το φασματόμετρο ακτινών Χ και σωματιδίων άλφα του Opportunity. Γύψος είχε εντοπιστεί και ξανά στον Άρη, αλλά από τροχιακό ύψος. Μάλιστα ένας λόφος από γύψο σε σκόνη στο βόρειο Άρη, θυμίζει έντονα τις κάτασπρες, επιβλητικές και αμέτρητες θίνες γύψου στο Εθνικό Μνημείο White Sands του Νέου Μεξικού.

————————————————————————————————————————————

Η ιστορία της απώλειας των σεληνιακών δειγμάτων.

Η NASA έχασε εκατοντάδες σεληνιακά πετρώματα!
Και ενώ η NASA ανακάλυψε γύψο στον Άρη, κατάφερε και έχασε πάνω από 500 από τα δείγματα σεληνιακών πετρωμάτων που έχουν φέρει στη Γη οι δώδεκα αστροναύτες του προγράμματος Apollo οι οποίοι πάτησαν στη Σελήνη από το 1969 ως το 1972. Η απίστευτη αυτή είδηση έγινε γνωστή την περασμένη Πέμπτη, όταν το Γραφείο του Γενικού Επιθεωρητή της Αμερικανικής Αεροδιαστημικής Υπηρεσίας ανακοίνωσε ότι η NASA «δεν ελέγχει επαρκώς τα σεληνιακά πετρώματα και άλλα ‘αστροϋλικά’ που έχει δανείσει σε διάφορα επιστημονικά ιδρύματα, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο αυτά τα μοναδικά δείγματα να έχουν απωλεσθεί». Η αναφορά τονίζει τη σημασία επιβολής αυστηρότερων κανόνων δανεισμού των δειγμάτων στους ερευνητές και περισσότερο επιμελούς διαδικασίας απογραφής σε ό,τι αφορά την αποθήκευση και την επιστροφή τους. Συνολικά 517 δανεικά ‘αστροδείγματα’ έχουν κάνει φτερά μεταξύ 1970 και 2010. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται 18 σεληνιακά δείγματα που κατάφερε να «χάσει» ένας ερευνητής. Υπόψη ότι ένα σεληνιακό δείγμα μπορεί να πουληθεί (παράνομα) σε αστρονομικές τιμές. Τα χαμένα δείγματα αφορούν και δάνεια σε ερευνητές που απεβίωσαν ή μετακόμισαν και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη τους. Συνολικά η NASA έχει δανείσει 26.000 δείγματα. Η απώλεια αυτών των δειγμάτων ίσως τονίζει ένα άλλο φαινόμενο, πιο ανησυχητικό από τυχόν υπεξαίρεση και παράνομη πώληση: ότι οι ερευνητές και τα ιδρύματα που δανείστηκαν δείγματα και τα έχασαν δεν αναγνωρίζουν πια τη σπανιότητα και την ιστορική σημασία των σεληνιακών δειγμάτων και δεν έδειξαν την πρέπουσα προσοχή. Προφανώς η επανδρωμένη εξερεύνηση της Σελήνης που κάποτε ήταν κορυφαίας σημασίας, έχασε την αίγλη της μετά από σαράντα χρόνια… Χάρη στις αποστολές Apollo, συνολικά 382 κιλά σεληνιακών πετρωμάτων ήρθαν στη Γη.

————————————————————————————————————————————

Η ανακάλυψη ενός διαμαντένιου πλανήτη σε τροχιά γύρω από pulsar.

Πλανήτες από διαμάντι!
Και μιλώντας για γύψο στον Άρη και κλεμμένα ή χαμένα σεληνιακά δείγματα, ας αναφερθούμε και σε ένα άλλο, πολύ πολυτιμότερο υλικό, σε αρκούντως «εξωτική» τοποθεσία. Πρόσφατες ανακαλύψεις έδειξαν ότι κάποια άστρα του Γαλαξία μας ίσως φιλοξενούν «ανθρακικές υπερ-Γαίες» (carbon Super Earths), δηλαδή γιγάντιους γαιόμορφους εξωπλανήτες οι οποίοι αποτελούνται ίσως και κατά 50% από καθαρό διαμάντι! Το εύρημα προέρχεται από ένα πείραμα σε εργαστήριο του Πανεπιστήμιου του Οχάιο, όπου οι ερευνητές αναδημιούργησαν τις συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης του χαμηλότερου γήινου μανδύα για να μελετήσουν πώς σχηματίζονται εκεί τα διαμάντια. Ο ευρύτερος στόχος ήταν να γίνει κατανοητό τι ακριβώς συμβαίνει στα έγκατα πλανητών άλλων ηλιακών συστημάτων και το αν άλλα ηλιακά συστήματα που είναι πλούσια σε άνθρακα μπορούν να δημιουργήσουν πλανήτες οι οποίοι να αποτελούνται κατά κύριο λόγο από το πολύτιμο αυτό ορυκτό. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως είναι δυνατό για πλανήτες με μάζα μέχρι και 15πλάσια της γήινης να είναι καμωμένοι κατά το ήμισυ από διαμάντι. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά επειδή υποδηλώνουν ότι οι πλούσιοι σε άνθρακα εξωπλανήτες μπορούν να σχηματίζονται με μανδύα και πυρήνα, όπως και η Γη. Οι πυρήνες θα είναι πολύ πλούσιοι σε άνθρακα ενώ ο μανδύας θα αποτελείται από άνθρακα με τη μορφή διαμαντιού. Ο γήινος πυρήνας αποτελείται κυρίως από σίδηρο και ο μανδύας κυρίως από πυριτιούχα ορυκτά. Όμως αυτό δεν είναι καλά μαντάτα για την ζωή (όπως την ξέρουμε). Ο καυτός γήινος πυρήνας έχει ως αποτέλεσμα γεωθερμική ενέργεια και τεκτονική των πλακών, κι αυτό ευνόησε την δημιουργία και εξέλιξη της ζωής. Όμως το εσωτερικό ενός «διαμαντένιο» πλανήτη θα κρυώσει γρήγορα με αποτέλεσμα την έλλειψη γεωθερμικής ενέργειας, τεκτονικής των πλακών, μαγνητικού πεδίου και ατμόσφαιρας.

————————————————————————————————————————————

Εστία, ο αστεροειδής που δεν έγινε ποτέ πλανήτης.

Εστία: Ο μικρότερος γαιόμορφος πλανήτης
Στο μεταξύ ο βολιστήρας Dawn της NASA εξακολουθεί να περιφέρεται γύρω από την Εστία, και οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν πως αντί για αστεροειδή, το Dawn εξερευνά έναν πλανήτη με τα όλα του (τουλάχιστον όπως ορίζεται ο πλανήτης από πλευράς αστροφυσικής). Η Εστία ανακαλύφθηκε πριν πάνω από διακόσια χρόνια, αλλά μέχρι φέτος δεν ήταν παρά ένας θολός λεκές φωτός ακόμα και με τα ισχυρότερα τηλεσκόπια και θεωρείτο απλώς ως ένα τεράστιο, πλην όμως χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κομμάτι βράχου. Όμως τα όργανα του Dawn αποκαλύπτουν ότι αυτός ο κόσμος είναι πραγματικά περίπλοκος. Παρατήρησαν τεράστια βουνά, κοιλάδες, λόφους, γκρεμούς, αυλακώσεις, κρατήρες όλων των μεγεθών και πεδιάδες. Η Εστία δεν είναι μια απλή πέτρινη μπάλα, αλλά ένας πλανητοειδής με πλούσια γεωχημική ιστορία. Κάποιοι μάλιστα έχουν αρχίσει να τον αποκαλούν ως τον «μικρότερο γαιόμορφο πλανήτη». Η Εστία διαθέτει πυρήνα από σίδηρο ενώ τα επιφανειακά της χαρακτηριστικά αποκαλύπτουν ότι έχει «διαφοροποιηθεί», όπως οι γαιόμορφοι πλανήτες Γη, Ερμής, Αφροδίτη και Άρης. Η διαφοροποίηση είναι αυτό που συμβαίνει όταν το εσωτερικό ενός ενεργού πλανήτη γίνεται αρκετά καυτό ώστε να λιώσει και το υλικό του να διαστρωματωθεί. Τα ελαφριά υλικά ανεβαίνουν, ενώ τα βαριά (πχ σίδηρος και νικέλιο) βυθίζονται στο κέντρο του πλανήτη. Κάτι τέτοιο φαίνεται να συνέβη στην Εστία. Η διαδικασία αυτή άρχισε πριν 4,57 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν πρωτοδημιουργήθηκαν οι πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος από το αρχέγονο πρωτοπλανητικό νεφέλωμα. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, η Εστία είχε όλα τα «φόντα» να εξελιχθεί σε μεγάλο πλανήτη όταν η πανίσχυρη βαρύτητα του γειτονικού Δία ανέκοψε τη διαδικασία και την ανάγκασε να παραμείνει ένας «ταπεινός» πλανητοειδής στη ζώνη των αστεροειδών…

————————————————————————————————————————————

Προοσμοιωμένη πτήση πάνω από τη Διώνη.

Περνώντας πάνω από τη Διώνη
Εκατοντάδες εκατομμύρια χιλιόμετρα μακρύτερα από την Εστία, ο βολιστήρας Cassini της NASA που βρίσκεται εδώ και χρόνια σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, έκανε το κοντινότερό του μέχρι στιγμής πέρασμα από τον δορυφόρο Διώνη την περασμένη Δευτέρα. Στο πλαίσιο του ελιγμού αυτού, την επόμενη μέρα επρόκειτο να περάσει (για πολλοστή φορά) κοντά από τον αινιγματικό και άκρως συναρπαστικό δορυφόρο Τιτάνα. Το σκάφος πέρασε μόλις 99 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Διώνης, προσπαθώντας να εντοπίσει σημεία γεωλογικής ή ατμοσφαιρικής δραστηριότητας. Εκτός από τις κάμερες του σκάφους, το σύνθετο υπέρυθρο φασματόμετρο του Cassini έψαξε και για εκπομπές θερμότητας σε σημεία της επιφάνειας της Διώνης που πιστεύεται ότι είναι γεωλογικά χάσματα. Το Cassini προσπάθησε να εξακριβώσει εάν η Διώνη, όπως και ένας άλλος κρόνιος δορυφόρος, η Ρέα, διαθέτει αραιή ατμόσφαιρα. Αν υπάρχει αυτή η ατμόσφαιρα, πιστεύεται ότι θα είναι πολύ πιο αραιή από της Ρέας. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία φανερώνουν μαγνητικές ανωμαλίες γύρω από τη Διώνη, κάτι που υποδηλώνει ατμόσφαιρα. Οι υποψίες αυτές αναμένεται να επιβεβαιωθούν όταν το Cassini «γευτεί» το διάστημα γύρω από το δορυφόρο με τα φασματόμετρά του. Έχοντας περάσει από τη Διώνη, το Cassini θα στρέψει τις κάμερές του στα επιφανειακά χαρακτηριστικά της και ιδιαίτερα σε ένα σχηματισμό που ονομάζεται Janiculum Dorsa. Μετά από μια μέρα ο βολιστήρας προσέγγισε τον Τιτάνα και πέρασε σε απόσταση 3.600 χλμ. Εκεί, χρησιμοποιώντας το σύνθετο υπέρυθρο φασματόμετρο έκανε μετρήσεις για να διαλευκανθεί το πώς η εποχιακή μετάβαση από την άνοιξη στο καλοκαίρι επηρεάζει τα μοτίβα των ανέμων που φυσούν κάτω από τα πυκνά σύννεφα του παγωμένου αυτού κόσμου.

————————————————————————————————————————————

Θανάσης Βέμπος
www.vembos.gr

Ο Αλέξανδρος Παππάς είναι ο πιο παλιός συνεργάτης του Techblog και επωμίζεται την επικοινωνία του site με τις εταιρείες καταγράφοντας όλα τα νέα τεχνολογίας από την ελληνική αλλά και την διεθνή ειδησεογραφία. Ο Αλέξανδρος έχει σπουδάσει στην Αγγλία και σήμερα διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία στην Χαλκιδική.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Παρακολουθήστε τα σχόλια
Να ειδοποιηθώ όταν
guest

2 Σχόλια
παλαιότερο
νεώτερο
Inline Feedbacks
View all comments
Αποστόλης

Άρθρο καλογραμμένο και ουσιώδες όπως πάντα από το κ. Βέμπο. Συγχαρητήρια! Αλήθεια σχετικά με το γαιόμορφο πλανήτη δεν εννόησα καλώς ποια είναι η διαφορά ενός γαιόμορφου πλανήτη και ενός κανονικού; Ευχαριστώ πολύ.

Θανάσης Βέμπος

Αποστόλη, ευχαριστώ. Δεν υπάρχει “κανονικός” πλανήτης υπό την έννοια ότι οι πλανήτες ανήκουν σε δυο βασικές κατηγορίες: τους αεριώδεις γίγαντες και τους βραχώδεις νάνους. Στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας και στη δεύτερη οι Ερμής, Αφροδίτη, Γη και Άρης. Γαιόμορφος πλανήτης ειναι εκείνος που ειναι αρκετά βραχώδης και αρκετά μικρός για να μοιάζει με τη Γη -έστω και κατά προσέγγιση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 28.11.2012

Οι φήμες για το τι έχει ανακαλύψει το Curiosity στον Άρη δίνουν και παίρνουν αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για κάτι πραγματικά συγκλονιστικό. Όμως μια αρειανή αμμοθύελλα ίσως επηρεάσει τη λειτουργία των τροχοφόρων. Παράλληλα η Ευρώπη θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για το δικό της αρειανό ρόβερ. Στο μεταξύ επελέγησαν δυο άντρες που […]

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 08.11.2012

Θολό είναι το μέλλον του ρωσικού επανδρωμένου διαστημοπλοίου που θα αντικαταστήσει το Soyuz. Μια νέα υπηρεσία της NASA μπορεί να σας ειδοποιεί για επερχόμενα περάσματα του Διαστημικού Σταθμού. Το Curiosity μας έστειλε την αυτοπροσωπογραφία του από τον Άρη, ενώ πιο πέρα, στη ζώνη των αστεροειδών, οι επιστήμονες αποκάλυψαν το μυστικό της «αιώνιας νεότητας» της Εστίας.

Space News Report report Space Space News

Space News Report – 24.10.2012

Ένα νέο Soyuz έφυγε για τον Διαστημικό Σταθμό μεταφέροντας το πλήρωμα της Αποστολής 33. Στο μεταξύ μια δεύτερη –πλην όμως- ξεροψημένη Γη ανακαλύφθηκε γύρω από το κοντινότερο άστρο. Οι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν έναν αστρονομικό δορυφόρο που θα κατασκοπεύσει εξωπλανήτες αλλά οι Αμερικανοί ανησυχούν για την σωματική ακεραιότητα του πρώτου διαστημοπλοίου που θα φτάσει στον Πλούτωνα σε […]

Space News Report Space Space News Space News Report

Space News Report – 27.06.2012

Οι αστροναύτες του Shenzhou κατάφεραν να συνδέσουν χειροκίνητα το σκάφος τους με το Tiangong, πραγματοποιώντας ακόμα ένα βήμα στη δημιουργία κινεζικού διαστημικού σταθμού. Στο μεταξύ, ετοιμάζεται το νέο πλήρωμα του Διαστημικού Σταθμού, άφθονο νερό ανακαλύφθηκε στο νότιο πόλο της Σελήνης και στα έγκατα του Άρη, ενώ στα πέρατα του διαστήματος δυο εξωπλανήτες αλληλοκυνηγιούνται γύρω από […]